در نخستین کنگره بین المللی و دومین همایش ملی زیست فناوری گیاهان دارویی و قارچ های کوهی، اعلام شد که ترکیه به فناوری «تولید قهوه گیاهی از محصولاتی مانند برنج» دست یافته است. نخستین کنگره بین المللی و دومین همایش ملی زیست فناوری گیاهان دارویی و قارچ های کوهی با تاکید بر لزوم نقش آفرینی دانشگاه ها در خلق ثروت در دانشگاه زنجان آغاز به کار کرد. سیدمحسن نجفیان رئیس دانشگاه زنجان در سخنرانی افتتاحیه با اشاره به مشکلات روز کشور تنها راهکار برون رفت را استفاده از علم و دانش عنوان کرد و گفت: حاکمیت بخشیدن و بها دادن به پژوهش و استفاده از دستاوردهای پژوهشی می تواند جامعه ما را به سلامت از این وضعیت عبور دهد. مشکلات سیاسی و اقتصادی امروز ما به این دلیل است که علم و دانش در این جامعه به حاشیه رانده شده است. باید تلاش کنیم دانشگاه و علم و دانش ازحاشیه بیرون بیاید و در متن جامعه قرار بگیرد. وی با طرح این سوال که امروزه دانشمندان کشور در اتخاذ تصمیم های اساسی چه جایگاهی دارند؟ افزود: من اعتقاد دارم جامعه علمی خودش در این انفعال نقش داشته است و باید با تحرک این جایگاه ها را پس بگیرد. رئیس دانشگاه زنجان ادامه داد: یکی از اتهاماتی که متوجه جامعه دانشگاهی است این است که جامعه دانشگاهی حصاری به دور خود کشیده و برای خودش مقاله می نویسد و خیلی آثار کارش برای جامعه ملموس نیست. برگزاری همایش زیست فناوری و گیاهان دارویی، وجود پارک علم و فناوری و حمایت از شرکت های دانش بنیان نشان دهنده این است که این اتهام می تواند برطرف شود و دانشگاه نقش خود در ثروت آفرینی و ایجاد اشتغال ایفا کند. پرویز قزلباش، رئیس دانشگاه علوم پزشکی زنجان، نیز دراین کنگره با تاکید بر پیشرفت های حاصل، بر نیاز کشور و جامعه به گیاهان دارویی گفت: استانداردسازی برای صادرات گیاهان دارویی باید انجام شود. وی همچنین بر ضرورت جلوگیری از انقراض گونه های گیاهان دارویی تاکید کرد و از عزم ملی برای حفاظت از گلستان ایران سخن گفت. در این همایش دکتر شکراوغلو دبیر انجمن گیاهان دارویی ترکیه با مروری بر صنعت گیاهان دارویی در این کشور، با بیان اینکه ترکیه ۱۲۰۰۰ نوع گیاه دارویی دارد، از اینکه کشورهایی مانند ایران و ترکیه خام فروشی می کنند، اما کشورهایی مثل آلمان و اسپانیا با فراوری این محصولات بدون ایراد فشار به طبیعت خود بیشترین بهره اقتصادی را می برند ابراز تاسف کرد. وی ادامه داد: ترکیه به فناوری «تولید قهوه گیاهی از محصولاتی مانند برنج» دست یافته و بازار هم از این نوع محصولات استقبال کرده است. اولین کنگره بین المللی و دومین همایش ملی زیست فناوری گیاهان دارویی و قارچ های کوهی با حضور رئیس دانشگاه زنجان، رئیس دانشگاه علوم پزشکی زنجان، رئیس انجمن ایمنی زیستی، رئیس اتحادیه انجمن های علمی گیاهان دارویی، رئیس اتحادیه گیاهان دارویی ترکیه، رئیس اتحادیه تولیدکنندگان گیاهان دارویی، جمعی از میهمانان خارجی و داخلی، اساتید و پژوهشگران در سالن همایش های غدیر دانشگاه زنجان صبح امروز آغاز به کار کرد و تا پایان روز ۶ شهریور ادامه می یابد.

مطالب علمی جالب دانستنی

– در هر 5 ثانیه یک کامپیوتر در سطح جهان به ویروس آلوده میگردد.

– ظروف پلاستیکی 50 هزار سال طول میکشد تا در طبیعت شروع به تجزیه شدن کنند.

– اغلب مارها دارای 6 ردیف دندان میباشند.

– 90% سم مارها از پروتئین تشکیل یافته است.

– 10 درصد وزن بدن انسان (بدون آب) را باکتریها تشکیل میدهند.

– 11 درصد جمعیت جهان را چپ دستان تشکیل میدهند.

– از هر 10 نفر، یک نفر در سراسر جهان در جزیره زندگی میکند.

– 98 درصد وزن آب از اکسیژن تشکیل یافته است.

– یک اسب در طول یک سال 7 برابر وزن بدن خود غذا مصرف میکند.

– سوسکها سریعترین جانوران 6 پا میباشند. با سرعت یک متر در ثانیه.

– خرگوشها و طوطی ها بدون نیاز به چرخاندن سر خود قادرند پشت سر خود را ببینند.

– کرگدنها قادرند سریعتر از انسانها بدوند.

– هیچ پنگوئنی در قطب شمال وجود ندارد.

– مادر و همسر گراهام بل مخترع تلفن هر دو ناشنوا بوده اند.

– کانادا یک واژه هندی به معنی «روستای بزرگ» میباشد.

– رشد دندانهای سگ آبی هیچگاه متوقف نمیگردد.

– قلب والها تنها 9 بار در دقیقه میتپد.

– چیتا قادر است در حداکثر سرعت خود گامهایی به طول 8 متر بر دارد.

– شمپانزه ها قادرند مقابل آینه چهره خود را تشخیص دهند اما میمونها نمیتوانند.

– عمر سنجاقکها تنها 24 ساعت میباشد.

– مدت زمان گردش سیاره عطارد بدور خود دو برابر مدت زمان گردش آن بدور خورشید میباشد.

– روشنایی قرص کامل ماه 9 برابر هلال ماه میباشد.

– یک خرس بالغ قادر است با سرعت یک اسب بدود.

– قلب یک جوجه تیغی در حالت عادی 190 بار در دقیقه میزند که در دوران خواب زمستانی به 20 بار در دقیقه کاهش می یابد.

– اسبها قادرند در حالت ایستاده بخوابند.

– کانگروها قادرند 3 متر به سمت بالا و 8 متر به سمت جلو بپرند.

– قلب میگو در سر آن واقع است.

– گونه ای از خرگوش قادر است 12 ساعت پس از تولد جفت گیری کند.

– یک کوه آتشفشان قادر است ذرات ریز و گردوغبار را تا ارتفاع 50 کیلوکتری به فضای اطراف پرتاب کند.

– دارکوب ها قادرند 20 بار در ثانیه به تنه درخت ضربه بزنند.

– سالانه 500 فیلم در امریکا و 800 فیلم در هند ساخته میگردد.

– آدولف هیتلر گیاهخوار بوده است.

– تمامی پستانداران به استثنای انسان و میمون کور رنگ میباشند.

– عمر تمساح بیش از 100 سال میباشد.

– تمام قوهای کشور انگلیس جزو دارایی های ملکه انگلیس میباشند.

– موریانه ها قادرند تا 2 روز زیر آب زنده بمانند.

– مزه سیب، پیاز و سیب زمینی یکسان میباشد.و تنها بواسطه بوی آنهاست که طعم های متفاوتی می یابند.

– فیلها قادرند روزانه 60 گالن آب و 250 کیلو گرم یونجه مصرف کنند.

– جغدها قادر به حرکت دادن چشمان خود در کاسه چشم نمیباشند.

– 80 درصد امواج مایکرو ویو تلفنهای همراه بوسیله سر جذب میگردد.

– قد فضانوردان هنگامی که در فضا هستند 5 تا 7 سانتی متر بلنتر میگردد.

– بلژیک تنها کشوری است که فیلمهای غیر اخلاقی را سانسور نمیکند.

– جلیغه ضد گلوله، برف پاک کن شیشه خودرو و پرینتر لیزری همگی اختراعات زنان میباشند.

– موز پر مصرف ترین میوه کشور امریکا میباشد.

– درتمام انسانهای کره زمین 99.9 % شباهت ژنتیکی وجود دارد.

– 98.5 % از ژنهای انسان و شامپانزه یکسان میباشند.

– قلب انسان بطور متوسط 100 هزار بار در روز و 40 میلیون بار در سال می تپد.

– لئوناردو داوینچی مخترع قیچی میباشد.

– سطح شهر مکزیک سالانه 25 سانتی متر نشست میکند.

– 50 %جمعیت جهان هیچگاه در طول حیات خود از تلفن استفاده نکرده اند.

– هرگاه جمعیت کره زمین به 100 نفر کاهش یابد، 50 % پول جهان در دست 6 نفر قرار خواهد گرفت.

– موشهای صحرایی سالانه 1/3 منابع و ذخایر غذایی جهان را نابود میسازند.

– 2/3 اعدامهای جهان در کشور چین بوقوع می پیوندد.

– سرود اصلی کشور یونان متشکل از 158 بیت میباشد.

– تمساح ها قادرند آرواره های خود را با نیروی 1300 کیلو گرم ببندند.

– یک گاو بطور متوسط سالانه 2 هزار و 300 گالن شیر تولید میکند.

– خورشید از لحاظ وزن از 70% هیدروژن،28% هلیوم،1.5% کربن+نیتروژن+اکسیژن و 0.5% عناصر دیگر تشکیل شده است.

– سگهای شهری بطور متوسط 3 سال بیشتر از سگهای روستایی عمر میکنند.

– در امریکا سالانه 15 نفر بر اثر گاز گرفتگی توسط سگها جان خود را از دست میدهند.

– 70% فقرای جهان را زنان تشکیل میدهند.

– در هر 2 هفته یک زبان در جهان منقرض میگردد.

– ون گوگ در طول حیات خود تنها یکی از نقاشیهای خود را بفروش رساند.

– گربه های خانگی 70% وقت خود را در خواب سپری میکنند.

– پلنگها قادرند تا ارتفاع 5 متری به بالا بپرند.

– 2/3 آدم رباییهای جهان در کلمبیا به وقوع می پیوندد.

– سم مارهای قهوه ای استرالیا تا حدی مهلک میباشد که 0.002 گرم از سم این مارها میتواند یک انسان را بکشد.

– اختراع پیچ گوشتی پیش از پیچ صورت گرفت.

– خودروسازی بزرگترین صنعت در جهان میباشد.

– نور خورشید 8.5 دقیقه طول میکشد تا به زمین برسد.

شکافت هسته‌ای

شکافت هسته‌ای فرآیندی است که در آن یک اتم سنگین مانند اورانیوم به دو اتم سبک‌تر تبدیل می‌شود اگر نوترون منفردی به یک قطعه ایزوتوپ اورانیوم 235 نفوذ کند، در اثر برخورد به هسته اتم اورانیوم 235، اورانیوم به دو قسمت شکسته می‌شود که اصطلاحاً شکافت هسته‌ای نامیده می‌شود.

 

این چهار نوترون نیز چهار هسته اورانیوم 235 را می‌شکنند. 4 هسته شکسته شده تولید 8 نوترون می‌کنند که قادر به شکستن همین تعداد هسته اورانیوم می‌باشند. سپس شکست هسته‌ای و آزاد شدن نوترون‌ها به صورت زنجیروار به سرعت تکثیر می‌یابد. در هر دوره تعداد نوترون‌ها دو برابر می‌شود، در یک لحظه واکنش زنجیری خود به خودی شکست هسته‌ای شروع می‌گردد. در واکنش‌های کنترل شده هسته‌ای تعداد شکست در واحد زمان و نیز مقدار انرژی به تدریج افزایش یافته و پس از رسیدن به مقداری دلخواه ثابت نگهداشته می‌شود.

سال 1939 نیلز بوهر از دانمارک به ایالات متحده آمد تا چند ماهی را در پرینستون بگذراند و درباره برخی مسائل با آلبرت اینشتن به بحث بپردازد درست قبل از اینکه بوهر دانمارک را ترک کند دو تن از همکارانش به نام اتو رابرت فریچ و لیز میتنر که هر دو از آلمان فرار کرده بودند درباره تحقیقاتشان با بوهر صحبت کردند آن‌ها حدس زده بودند که احتمالاً جذب یک نوترون توسط هسته اورانیوم در برخی موارد منجر به شکسته شدن هسته به دو بخش تقریباً مساوی همراه با آزاد شدن مقدار زیادی انرژی خواهد شد فرآیندی که آن‌ها اسمش را «شکافت» گذاشتند.

در فیزیک، شکافت یک فرآیند هسته‌ای است یعنی در هسته یک اتم رخ می‌دهد. در شکافت هسته‌ای یک هسته به 2 تا چند هسته کوچک‌تر به علاوه محصولات جانبی شکسته می‌شود این محصولات جانبی شامل نوترون‌های آزاد و فوتون‌ها (اغلب به صورت پرتوهای گاما) می‌باشند.

در فرآیند شکافت مقدار بسیار زیادی انرژی که در واقع انرژی پیوندی نیروی هسته‌ای قوی است، آزاد می‌شود.

شکافت هسته‌ای را می‌توان با روش‌های مختلفی القا کرد. یکی از این روش‌ها بمباران کردن هسته اتم قابل شکافت به وسیله ذره دیگری است که انرژی مناسبی داشته باشد. این ذره دوم معمولاً یک نوترون آزاد است که با سرعت بسیار بالا حرکت می‌کند. هسته این نوترون را جذب می‌کند. جذب نوترون باعث ناپایدار شدن هسته می‌شود پس از آن هسته به 2 یا چند قسمت شکسته می‌شود به این قسمت‌های تولید شده، محصولات شکافت می‌گویند که شامل 2 هسته سبک‌تر، 2 یا 3 نوترون آزاد دیگر و تعدادی فوتون می‌باشد. انرژی آزاد شده این فرآیند در مقایسه با واکنش‌های شیمیایی بسیار زیاد است. این انرژی هم به صورت تابش فوتون و هم به صورت انرژی جنبشی هسته و نوترون‌ها آزاد می‌شود. یک واکنش شکافت به طور معمول حدود Mev 200 انرژی آزاد می‌کند.

هسته اتم‌های آزاد شده در فرآیند شکافت مربوط به عناصر شیمیایی مختلفی هستند. چون هسته‌های تولید شده نیز معمولاً ایزوتوپ‌های ناپایدار می‌باشند، محصولات شکافت تا حد بالایی رادیواکتیو هستند این ایزوتوپ‌ها هم واپاشی کرده و پرتوهای گاما و بتا تابش می‌کنند. این محصولات شکافت به شدت رادیواکتیو (یا ضایعات واپاشی آن‌ها که همانند محصولات اولیه شکافت بسیار ناپایدارند و زمان واپاشی بسیار کوتاهی دارند) زباله‌های هسته‌ای به حساب می‌آیند.

شکافت القا شده

با وجود اینکه اغلب اوقات، ساده‌ ترین شکل آغاز شکافت جذب یک نوترون آزاد توسط هسته است، واکنش شکافت را به وسیله برخورد یک هسته قابل شکافت با دیگر ذرات نیز می‌توان القا کرد. این ذرات می‌توانند پروتون، هسته‌های دیگر و یا حتی فوتون‌های با انرژی خیلی بالا مثل پرتوهای گاما باشند. به ندرت ممکن است پیش بیاید که یک هسته قابل شکافت بدون دریافت نوترون شکافت هسته‌ای خود به خودی انجام دهد.

شکافت القایی در عناصر سنگین آسان‌تر است و به طور کلی هر چه هسته سنگین‌تر باشد احتمال بیشتری وجود دارد تا شکافته شود. شکافت در عناصر سنگین‌تر از آهن انرژی تولید می‌کند و در عناصر سبک‌تر از آهن نیاز به انرژی دارد. خلاف آن در مورد هم‌جوشی هسته‌ای صادق است، هم‌جوشی در عناصر سبک‌تر از آهن انرژی تولید می‌کند و هم جوشی در عناصر سنگین‌تر از آهن نیاز به انرژی دارد.

بیشترین عناصری که در شکافت هسته‌ای استفاده می‌شوند اورانیوم و پلوتونیوم هستند. اورانیوم سنگین‌ترین عنصری است که در طبیعت یافت می‌شود. پلوتونیوم دچار شکافت هسته‌ای خود به خودی می‌شود و نیمه عمر نسبتاً کوتاهی دارد. اگر چه عناصر دیگری هم هستند که می‌توان از آن‌ها استفاده کرد. اما این عناصر بهترین ترکیب از لحاظ راحتی شکافت و یکنواختی را دارند.

مواد شکافتنی

مواد ناپایدار برای اینکه به پایداری برسند، انرژی گسیل می‌کنند تا به حالت پایدار برسد. معمولاً عناصری شکافت پذیر هستند که جرم اتمی آن‌ها بالای 150 باشد.  

اورانیوم 235 و 238 در معادن یافت می‌شود. 99/03 درصد اورانیوم معادن اورانیوم 238 می‌باشد و تنها 0/7 درصد آن اورنیوم 235 می‌باشد. از طرفی اورانیوم 235 با نوترون‌های کند پیشرو واکنش نشان می‌دهد.  اورانیوم 238 تنها با نوترون‌های تند کار می‌کند، البته خوب جواب نمی‌دهد.

بنابر این در صنعت در نیروگاه‌های هسته‌ای اورانیوم 235  به عنوان سوخت محسوب می‌شود. ولی به دلایل اینکه در طبیعت کم یافت می‌شود. بایستی غنی سازی اورانیوم شود، یعنی اینکه از 0/7 درصد به 1 الی 3 درصد برسانند.  

شکافت اورانیوم 235

در واکنش هسته‌ای وقتی نوترون کند بر روی اورانیوم 235 برخورد می‌کند به اورانیوم 236 تحریک شده تبدیل می‌شود. نهایتاً تبدیل به باریوم و کریپتون و 3 تا نوترون تند تبدیل شده و 177 Mev انرژی آزاد می‌شود. پس در واکنش اخیر به ازای هر نوکلئون حدود 1 Mev انرژی آزاد می‌شود.

آذرخش زیبای خطرناک

آذرخش تخلیه الکتریکی بزرگی است که در جو اتفاق می افتد. هنگامی که طوفان رخ می دهد در اثر وزش باد، بار الکتریکی زیادی در ابر ها به وجود می آید بار های الکتریکی مثبت و منفی از یکدیگر جدا می شوند. در این هنگام بارهای منفی در قسمت پایینی ابر و بار های مثبت در قسمت میانی یا بالایی ابر می مانند. وقتی که اختلاف بار به قدر کافی زیاد شد یک جریان الکتریسیته از ابر به سمت پایین به وجود می آید این جریان می تواند از یک بخش ابر به بخش دیگر یا از یک ابر به ابر دیگر یا از ابر به زمین باشد. این ابر می تواند بار الکترکی زیادی به زمین القا کند از طرفی می دانیم که که در القای الکتریکی همیشه بار مخالف ایجاد می شود یعنی در زمین بار الکتریکی مخالف با ابر تولید می شود.

در این جا مجموعه ابر و زمین یک خازن بزرگی را تشکیل می دهند که مدام در حال باردار شدن است و با افزایش بار اختلاف پتانسیل بین ابر و زمین بیشتر می شود تا جایی که به صد میلیون ولت هم می رسد. در اثر ایجاد اختلاف پتانسیل، میدان الکتریکی عظیمی به وجود می آید. از طرفی می دانیم هوای اطراف عایق هست اما این میدان الکتریکی عظیم می تواند هوا را یونیزه و به رسانا تبدیل کند. حال در این هوای یونیزه هم الکترون آزاد وجود دارد هم بار مثبت که می توانند تحت تاثیر میدان الکتریکی قرار گیرند، هنگامی که هوا یونیزه می شود تخلیه الکتریکی عظیمی صورت می گیرد و به دنبال آن صدا(رعد)، نور (برق) و گرما تولید می شود. همیشه ابتدا برق شنیده می شود که همان آذرخش است.

 حال سوال ممکن است ایجاد شود که رعد چیست؟

 در اثر تخلیه الکتریکی، دمای اطراف ابرها به شدت بالا می رود و منبسط می شود و در این هنگام موج های صوتی تولید می شود و در نتیجه بازتاب این موج ها از ابر ها، کوه ها و ... غرش عظیمی به نام تندر یا رعد شنیده می شود.

برای جلوگیری از وقوع آذرخش تا کنون هیچ راهی شناخته شده نیست. اما برای حفاظت در برابر آثار مخرب آن وسایل مفید و موثری وجود دارد. میله های برقگیر که توسط بنجامین فرانکلین اختراع شده اند، غالبا برای جلوگیری اثرات زیانبار آذرخش در ساختمان ها به کار می روند . برقگیر ها میله های نوک تیزی هستند که در بلند ترین جای ساختمان ها نصب می شوند به هنگام آذرخش مسیر رسانای خوبی به سمت زمین ایجاد می کنند و سبب تخلیه بار الکتریکی به سمت زمین می شوند و از انباشته شدن بارهای الکتریکی در ساختمان ها و خطرات ناشی از آن جلوگیری به عمل می آورند. در شکل زیر نمایی از یک برقگیر نشان داده شده است.

باران اسیدی

باران‌های اسیدی از گازهای سولفوردی‌اکسید و از خانواده نیتروژن اکسید که از دود اگزوز اتومبیل‌ها و کارخانجات ایجاد می‌شود، به وجود می‌آید. این گازها در اتمسفر زمین با بخار آب واکنش داده و اسیدهایی مانند سولفوریک اسید و نیتریک اسید را تشکیل می‌دهند.

تاریخچه

پدیده باران اسیدی در سال‌های پایانی دهه 1800 در انگلستان کشف شد، اما پس از آن تا دهه 1960 به دست فراموشی سپرده شد. «اسمیت» در سال 1873 واژه باران اسیدی را برای اولین بار مطرح کرد. او پی برد که ترکیب شیمیایی باران تحت تأثیر عواملی چون جهت وزش باد، شدت بارندگی و توزیع آن، تجزیه ترکیبات آبی و سوخت می‌باشد. این محقق متوجه اسید سولفوریک در باران شد و عنوان نمود که این امر، برای گیاهان و اشیا واقع در سطح زمین خطرناک است. موتا و میلو در سال 1987 عنوان داشتند که دی‌اکسید کربن با اسید سولفوریک و اسید نیتریک عوامل اصلی تعیین کننده میزان اسیدی بودن آب باران هستند، چرا که در یک فاز آبی به صورت یونآ‌های نیترات و سولفات در می‌آیند و چنین یون هایی به آب باران خاصیت اسیدی می‌بخشند.

عوامل موثر در اسیدیته باران

آب باران هیچ‌گاه، کاملاً خالص نبوده و با پیشرفت صنعت بر ناخالصی‌های آن افزوده شده است. ناخالصی طبیعی باران به طور عمده ناشی از نمک‌های دریایی است و گازها و دودهای ناشی از فعالیت انسان در فرآیند ابرها دخالت می‌کنند. آتش سوزی جنگل‌ها نیز، از جمله عواملی است که در میزان اسیدیته آب باران نقش دارد. فرآیندهای بیولوژیکی، آتشفشانی و فعالیت‌های انسان، مواد آلوده کننده جو را در مقیاس محلی، منطقه‌ای و جهانی در فضا منتشر می‌کنند. به عنوان مثال، در صورت وجود جریانات باد در نواحی صنعتی، مواد خارج شده از دودکش‌های کارخانه‌ها در سطح وسیعی در فضا پراکنده می‌شوند. 

پیامدهای باران اسیدی

باران اسیدی باعث از بین رفتن بناها و آثار تاریخی به خصوص در ساختمان‌هایی که از سنگ مرمر یا آهک ساخته شده باشند، می‌شود. باران اسیدی میزان حاصلخیزی خاک را کاهش می‌دهد و ممکن است مواد سمی را وارد خاک‌ها کند. باران اسیدی موجب نابودی درختان و کاهش مقاومت آن‌ها در برابر سرما می‌شود.

تأثیر روی اکوسیستم آبی

دریاچه‌های اسیدی شده به علت شسته شدن سنگ‌ها به وسیله یون هیدروژن دارای غلظت‌های بالای آلومینیوم هستند. قدرت اسیدی بالا و غلظت‌های بالای آلومینیوم عامل اصلی کاهش جمعیت ماهی‌هاست. ترکیب زیست شناختی دریاچه‌های اسیدی شده به شدت دچار تغییر می‌شود و تکثیر ماهی‌ها در آب‌های دارای قدرت اسیدی بالا کاهش می‌یابد. وقتی PH خیلی پایین‌تر از 5 باشد، گونه‌های اندکی زنده مانده و تولید مثل می‌کنند. آب دریاچه‌های اسیدی شده اغلب زلال و شفاف می‌باشد؛ این به علت از بین رفتن زندگی گیاهی و جانوری این دریاچه‌ها است.

تأثیر روی گیاهان و جنگل‌ها

تأثیر باران اسیدی روی جنگل‌ها و محصولات کشاورزی را به دشواری می‌توان تعیین کرد. ولی با این وجود بررسی‌های آزمایشگاهی حاکی از این هستند که گیاهان زراعی رشد یافته در شرایط باران‌های اسیدی رفتار متفاوتی نشان می‌دهند. محصولات برخی افزایش یافته و محصولات گروهی کاهش می‌یابد.

آلودگی هوا اثرات بدی روی درختان دارد. اسیدی شدن خاک، مواد غذایی موجود در آن را شسته و از بین می‌برد. باران اسیدی که در جنگل‌ها می‌ریزد، ازن و سایر اکسنده‌های هوا، که درختان جنگلی در معرض آن‌ها قرار دارند، تأثیر نامطلوبی روی درختان و پوشش گیاهی می‌گذارد و این تأثیرات نامطلوب وقتی با خشکسالی، دمای بالا، بیماری و … همراه باشد، ممکن است باعث خشک شدن درختان شود.

جنگل های ارتفاعات بالا بیش از همه تحت تأثیر ریزش باران اسیدی هستند. قدرت اسیدی در مه و شبنم بیش از باران است، زیرا در مه و شبنم، آبی که موجب رقیق شدن اسید شود کمتر است. درختان برگ ریز که با باران اسیدی آسیب می‌بینند، به تدریج برگ‌های خود را از بالا به پایین از دست می‌دهند و اکثر برگ‌های خشک شده در بهار بعدی تجدید نمی‌شوند.

مرکز یادگیری سایت تبیان - تهیه: مرتضی عرفانیان

تنظیم: مریم فروزان کیا

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای سمنان گفت: ترمیم نشست زمین در دشت‌های سمنان که نتیجه افت سطح آب سفره های زیرزمینی است تا ابد قابل جبران نیست.

اتابک جعفری در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه سمنان، با اشاره به اثرات ناشی از استمرار افت سفره‌های آب زیرزمینی در استان، اظهار کرد: کاهش آبدهی چاه‌ها در اثر افت سطح آب سفره و کاهش حجم ذخیره آبخوان‌ها، افزایش هزینه‌های ناشی از کف شکنی، تعمیق و جابجایی چاه‌ها و صرف انرژی برق بیشتر جهت استحصال آب از اعماق پایین و همچنین نشست زمین در اثر افت سطح آب سفره از مهمترین اثرات ناشی از استمرار افت سفره‌های آب زیرزمینی در استان است.

وی با اذعان به اینکه به طور کلی اثرات خشکسالی بر منابع آب سطحی، سریع و گذرا و بر منابع آب زیرزمینی و بویژه آبخوان‌های آبرفتی عمیق، کند ولی طولانی است، خاطرنشان کرد: این تاثیر به ترتیب سرعت و پایداری اثر خشکسالی شامل کاهش آورد و دبی رودخانه‌ها، کاهش آورد و دبی چشمه‌ها و قنوات، کاهش تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی، افزایش برداشت از آبخوان‌های زیرزمینی، افت مضاعف سفره‌های آب زیرزمینی و کاهش کیفیت منابع آب می‌شود.

این کارشناس ارشد منابع آبی با اشاره به دیگر اثرات ناشی از استمرار افت سفره آب زیرزمینی به نشست زمین در دشتهای سمنان، گرمسار و میامی اشاره کرد و افزود: در این حالت آبرفت از حالت اشباع خارج شده و کاهش فشار منفذی و نهایتا نشست زمین را باعث می‌شود. از علائم این نشست که حاصل افت سطح آب سفره‌های زیرزمینی است و تا ابد قابل جبران نیست، ایجاد شکاف در سطح زمین است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای سمنان، هجوم آب شور را از دیگر اثرات استمرار افت سفره آب زیرزمینی دانست و اضافه کرد: افت سطح آب باعث کاهش گرادیان آب سفره و در نهایت هجوم آب شور از سفره‌های شور مجاور به سفره‌های آب شیرین می‌شود. این پدیده در چاه‌های مجاور مسیل شور آبگرم در دشت سمنان، جنوب دشت گرمسار و جنوب کال میامی در دشت میامی جنوبی باعث کاهش کیفیت آب چاه‌ها شده است.

دومين شهاب سنگ بزرگ کشور با وزن 17 کيلو گرم در حالي در بيابان لوت پس از 134 سال از مشاهده اولين شهاب سنگ بزرگ در تهران کشف شد که هنوز اين بيابان منحصر به فرد از جايگاه جهاني برخوردار نيست و مين‌هاي موجود در اين منطقه، عرصه را براي بسياري محققان تنگ کرده است.

به گزارش مهر، اولين شهاب سنگ بزرگ کشور با وزن 54 کيلو گرم 134 سال پيش مصادف با 30 فروردين ماه 1259 خورشيدي برابر با 18 آوريل سال 1881 ميلادي حدود ساعت 3 بعدازظهر در 100 کيلومتري غرب تهران، در محلي به نام بوغين که در غرب اشتهارد واقع شده بود با صداي مهيبي سقوط کرد و پس از بيرون آوردن آن شهاب سنگ از عمق دو متري زمين توسط چوپانان، اين شهاب سنگ توسط هدايت الله خان قاجار فرزند عيسي خان بيگلر بيگي، حکمران ايل شاهسون بغدادي به دربار ناصرالدين شاه قاجار فرستاده شد که بنا به دلايلي، به اشتباه با نام شهاب سنگ ورامين در دنيا شهرت يافت. شهاب سنگ ورامين از جمله هفت شهاب سنگ مزوسيدريتي جهان است که در هنگام سقوط توسط مردم و چوپانان رصد شده است و هم اکنون در تالار کاخ گلستان نگهداري مي‌شود.

حالا پس از 134 سال از کشف اولين شهاب سنگ بزرگ کشور محققان کانون سبز فارس با تلاش‌هاي شبانه‌روزي و پيمايش‌هاي مکررموفق شده اند دومين شهاب سنگ بزرگ کشور را که مرکز مطالعات و آموزش علوم زمين واقع در فرانسه وابسته به دانشگاه مارسيل نيز آن را تأييد کرده کشف کنند تا بار ديگر ارزش‌ها و موقعيت منحصر به فرد اين بيابان ارزشمند بر همگان آشکار شده و زمينه‌اي ديگر براي تحقيقات دانشمندان علوم زمين و جغرافي در اين منطقه بي نظير فراهم شود، شايد در اين رهگذر تلنگري برمسوولان ميراث فرهنگي زده شود که براي ثبت جهاني اين اکوسيستم بي مانند اقدام کنند.

مدير کانون سبز فارس دراين باره به مهر گفت: کشف و شناسايي دومين شهاب سنگ بزرگ ايران نيز يکي ديگر از ويژگي‌هاي طبيعي بيابان لوت است که باعث شده تا رويکرد شناخت جايگاه جهاني اين زيست سپهر را برجسته‌تر کند. ايزدي تصريح کرد: کشف و شناسايي دومين شهاب سنگ بزرگ ايران در ميانه ناحيه پر عوارض و صعب العبورکلوت‌هاي بيابان لوت نيز يکي ديگر از ويژگي‌هاي طبيعي بيابان لوت است که ضمن معرفي موقعيت ارزشمند اکوسيستم لوت رويکرد مطالعاتي دانشمندان علوم زمين را به خود جلب کرده است. به گفته وي، در پي انجام تحقيقات محيطي بيابان لوت، محققين کانون سبز فارس، با همکاري ديگر علاقه‌مندان به نواحي گرم و خشک کشور، در آذر ماه سال 1392 به منظور انجام مطالعات تکميلي ناحيه کلوت‌ها، مبادرت به اجراي عبور پياده تحقيقاتي از پهن ترين بخش عرضي ناحيه کلوت‌ها به طول 70 کيلومتر هوايي کردند. مدير کانون سبز فارس تأکيد کرد: از جمله اهداف محققين در اين برنامه بررسي لند فرم‌هاي ناحيه کلوت‌ها در مکان‌هايي بود که به دليل صعب العبور بودن آنها تا آن موقع از دسترس کاوشگران دور مانده بود. لذا بررسي چاله‌هاي ژيپسي که از منظر علمي از جمله لند فرم‌هاي شگفت انگيز ناحيه کلوت‌هاست و مضافا مطالعه زمين ريخت شناسي و تاثير مواد فرسايشي و کاوشي بر کلوت‌ها از اهم برنامه مذکور بود که با بررسي‌هاي علمي نسبت به نمونه برداري از مواد کاني تشکيل دهنده کلوت‌ها به ويژه سنگ‌هايي که منشاء خارجي داشتند، محقق شد. ايزدي افزود: در روز چهارم مطالعات کاوشي، کارشناسان با دقت بيشتري سنگ‌هايي که با مواد عمومي محيط نا متجانس بودند را بررسي کردند و در پي آن يکي از همکاران به نام علي اسلامي فطرت موفق به شناسايي سنگ سياه رنگ کم حجم اما پر وزني با ابعاد حدود 28 سانتيمتر و با وزن حدود 17 کيلوگرم شد که سطح روي آن داراي شکاف‌هاي کم عرضِ منسجم و حرارت ديدگي شديد بود.

به گفته وي، پس از بررسي‌هاي مقدماتي توسط تيم تحقيق، منشاء خارجي و احتمال شهاب بودن آن سنگ مورد تائيد قرار گرفت و مقرر شد اعلام نهايي کشف شهاب سنگ موکول به پايان بررسي مقدماتي آن سنگ توسط دانشمندان داخلي و خارجي ذيربط شود.

ايزدي اظهار داشت: متعاقبا شهاب سنگ مذکور به منظور انجام آزمايشات و مطالعات علمي در اختيار دکتر حسن‌ميرنژاد رييس دانشکده زمين دانشگاه تهران قرار گرفت و به همين منظور نمونه کوچکي از آن نيز به مرکز مطالعات و آموزش علوم زمين اروپا وابسته به دانشگاه مارسيل ( UNIVERSITY OF AIX – MARSEILLE , CEREGE ) واقع در فرانسه که ترکيبات و منشاء شهاب سنگ‌ها را مورد مطالعه قرار مي‌دهد، ارسال شد. مدير کانون سبز فارس تصريح کرد: پس از طي مراحل آزمايشات علمي مقدماتي در مراکز مذکور، دکتر JEOME GATTACCEA دانشمند ارشد تحقيقاتي در CEREGE در گزارش اوليه خود اظهار کرد که پس از تجزيه و تحليل علمي شهاب سنگ لوت، نتايج به دست آمده نشان مي‌دهد که شهاب سنگ لوت از نوع شهاب سنگ‌هاي مزوسيدريتي که نوعي خاص از شهاب سنگ‌هاي ترکيبي از جنس آهن و سنگ هستند، مي‌باشد که براساس اندازه‌گيري‌هاي مغناطيسي و مشاهدات ميکروسکوپي در طبقه بندي 5H قرار مي‌گيرد. وي افزود: در حال حاضر پيرو مطالعات انجام شده، CEREGE مشخصات شهاب سنگ لوت را به منظور تعيين نام در اختيار کميته نامگذاري انجمن METEORITICA قرار داده است. بنابراين به نظر مي‌رسد با استمرار مطالعات تکميلي توسط دانشکده زمين دانشگاه تهران و همچنين CEREGE فرانسه، در آينده نزديک اطلاعات بيشتري در خصوص منشاء و مدت زمان سير شهاب سنگ لوت در فضا قبل از برخورد با بيابان لوت در اختيار جامعه علمي کشور و جهان و همچنين آحاد مردم کشور قرار گيرد. ايزدي ياد آورشد: شهاب سنگ‌ها قبل از برخورد با زمين، شهاب واره ناميده مي‌شوند. سرعت شهاب واره‌ها در هنگام عبور از جو و مواجهه با زمين برابر 11/2 کيلومتر در ثانيه است که بيش از ميزان گريز از ميدان گرانش زمين است و اين سرعت حدودا بيش از چهل برابر سرعت صوت است. به اعتقاد وي، کشف دومين شهاب سنگ بزرگ ايران در بيابان لوت در واقع مزيت آن بوم سازگان را در رديف والاي حافظ ميراث‌هاي طبيعي جهان در کنار پديده‌هاي جهاني موجود درآن برجسته‌تر مي‌کند، بدين لحاظ محقق شدن الزامات قانوني و تسريع در ثبت ملي و جهاني بيابان لوت، طبعا مي‌بايست در راس سياستگذاري‌هاي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري کشورو همچنين کميسيون ملي يونسکو قرار گيرد تا پيرو آن نسبت به ايجاد مکانيزم‌هاي پايش بين‌المللي به منظورحفظ آثار طبيعي، جهاني بيابان لوت با شکل‌گيري مديريت حفاظت از سرزمين لوت، موفق شويم.

هوش کلاغ‌ها، کلید مطالعه مغزهای فرازمینی

به گزارش ایسنا، اکنون دانشمندان علوم اعصاب دانشگاه توبینگن آلمان نشان داده‌اند که مغز کلاغ‌ها به هنگام اتخاذ تصمیم‌های استراتژیک مانند انسان‌ها رفتار کرده و علیرغم فقدان جد مشترک بین این دو، رفتار هوشمندانه‌ای را از خود بروز می‌دهند.

این تحقیق می‌تواند به محققان دیدگاه‌هایی را در خصوص فعالیت‌های ذهن غیرپستانداران شامل شکل‌های حیات فرازمینی ارائه دهد.

لنا وایت و پروفسور آندریاس نیدا، دیدگاه‌های ارزشمندی را در مورد تکامل رفتار هوشمندانه مشابه ارائه داده‌اند.

وایت در این خصوص گفت: بسیاری از کارکردها در پرندگان به صورت متفاوتی از ما صورت می‌گیرند، زیرا یک تاریخ تکاملی طولانی انسان را از این نوادگان مستقیم دایناسورها جدا می‌کند.

این بدین معناست که مغز پرندگان می‌تواند راهکاری جایگزین را برای مطالعه چگونگی بروز رفتار هوشمندانه توسط یک آناتومی متفاوت در اختیار بگذارد.

کلاغ‌ها و نخستین‌ها دارای مغزهای متفاوتی هستند، اما سلول‌های تنظیم‌کننده تصمیم‌گیری‌شان بسیار شبیه است.

فراتر از داشتن مغز پرندگان، کلاغ‌ها به اندازه‌ای باهوش هستند که زیست‌شناسان رفتار آنها را «نخستین‌های پردار» نامیده‌اند، زیرا این پرندگان قادر به ساخت و استفاده از ابزار هستند، تعداد زیادی از اماکن غذا را به خاطر می‌آورند و رفتار اجتماعی‌شان را مطابق آنچه اعضای دیگر گروه انجام می‌دهد، طراحی می‌کنند.

این سطح بالای هوش شاید عجیب به نظر برسد، زیرا مغزهای پرندگان در شیوه‌ای اساسا متفاوت از مغزهای پستانداران ساختاربندی شده و اغلب پستانداران شامل نخستین‌ها، برای مطالعه چنین رفتارهایی به کار می‌روند.

دانشمندان دانشگاه توبینگن نخستین محققانی هستند که فیزیولوژی مغزی رفتار هوشمندانه کلاغ‌ها را بررسی می‌کنند.

آن‌ها کلاغ‌ها را با هدف عملیاتی‌کردن آزمون‌های حافظه با استفاده از رایانه آموزش دادند.

به این کلاغ‌ها تصویری نشان داده شد و آ‌ن‌ها باید این تصویر را به خاطر می‌آوردند. مدت کوتاهی پس از آن، این حیوانات باید یکی از دو تصاویر موجود بر روی یک صفحه‌لمسی را با استفاده از نوکشان و براساس تغییر قاعده رفتاری انتخاب می‌کردند.

یکی از تصاویر آزمایشی به تصویر اول بسیار شباهت داشت و دیگری متفاوت با آن بود. گاهی اوقات قانون این بازی، انتخاب تصویر همسان و گاهی نیز انتخاب تصویر متفاوت بود.

کلاغ‌ها قادر بودند هر دوی این مسئولیت‌ها را انجام دهند و در زمان مطلوب این دو کار را با هم تغییر دهند.

این امر سطح بالایی از تمرکز و انعطاف‌پذیری ذهنی را نشان می‌دهد که معدود حیواناتی آن را صورت می‌دهند و حتی انسان‌ها هم در این سطح به چالش کشیده می‌شوند.

کلاغ‌ها قادر بودند این وظایف را حتی زمانی که مجموعه‌ای از تصاویر جدید به آن‌ها داده می‌شد، انجام دهند.

محققان فعالیت نورونی را در nidopallium caudolaterale مشاهده کردند. این ناحیه محدوده‌ای در مغز است که با بالاترین سطوح شناختی در پرندگان مرتبط است.

یک گروه از سلول‌های عصبی زمانی که کلاغ‌ها باید تصویر همسان را انتخاب می‌کردند، واکنش نشان می‌دادند، در حالی که گروه دیگر از سلول‌ها همواره زمانی که آنها تصویر متفاوت را انتخاب می‌کردند، پاسخگو بودند.

با مشاهده این فعالیت سلولی، محققان قادر به پیش‌بینی این موضوع بودند که کلاغ‌ها از کدام قانون حتی پیش از انجام انتخاب، تبعیت می‌کردند.

اقیانوسی درون یک سنگ +عکس

سنگ ها هر مقدار که شفافیت بیشتری داشته باشند، بیشتر هم مورد توجه قرار میگیرند و این نکته در میان انسان ها جا افتاده است که هر سنگ شیشه ای زیباتر خواهد بود. برخی از این سنگ ها قیمت های بسیار زیادی دارند.

"اوپال" که یک نوع خاص از عقیق های دریایی است از جمله سنگ های شگفت انگیز دنیا است که در سواحل و نزدیکی دریا و اقیانوس می توان آن را پیدا کرد. این سنگ شیشه ای رنگ بیشتر در میان سنگ های معدنی دسته بندی میشود.

نکته خاص در مورد سنگ"اوپال" این است که 3 تا 21 درصد از آن را آب تشکیل می دهد، البته برخی اعتقاد دارند که این سنگ میتواند تا 10 درصد آب داشته باشد. میزان آب سنگ با قیمت آن رابطه مستقیم دارد زیرا خاصیت اصلی یعنی نمایش اقیانوس در آب بیشتر است.

یکی از جالب ترین سنگ های این نوع را خانمی به نام"چیم" در اختیار دارد. درون این سنگ شما می تواند نشانه های مختلفی از اقیانوس های پهناور را مشاهده کنید.

از جمله مهمترین این موارد میتوان به یک گونه گیاه دریایی، سنگ ریزه های اقیانوس و یک ماهی بسیار کوچک اشاره کرد که درون این سنگ قرار گرفته است. سنگ این خانم به "اقیانوسی درون یک سنگ" معروف شده است و از جالب ترین سنگ های دنیا به حساب می آید.

کشف سی دی 5500ساله در ایران

دانشمندان نخستین سیستم ذخیره سازی داده در جهان را کشف کرده اند؛ گوی های سفالی پنج هزار و 500 ساله که از دل خاک های ایران بیرون کشیده شده، نخستین ابزار آلات ثبت اطلاعات در بین النهرین بوده است.

به گزارش سیتنا به نقل از العالم، این گوی های سفالی که اغلب "پاکت نامه" خوانده می شدند و 200 سال پیش از اختراع خط ساخته شدند، در دهه 1960 از زیر زمین حفاری و بیرون کشیده شده اند.

این گوی های مهر و موم شده و حاوی نشانه هایی در انواع شکل های هندسی است که از اندازه توپ گلف تا اندازه توپ بیس بال متفاوتند.

محققان برای مشاهده درون بیش از 20 نمونه از این گوی های رسی که اواخر 1960 از منطقه چغامیش در غرب ایران از دل خاک بیرون آورده شده، از سی تی اسکن و مدل سازی سه بعدی استفاده کردند.

این گوی های سفالی حدود پنج هزار و پانصد سال پیش یعنی زمانی که شهرهای اولیه در بین النهرین در حال شکوفایی بودند ساخته شده اند.

"کریستوفر وودز" استاد موسسه شرق شناسی دانشگاه شیکاگو در سخنرانی در موزه رویال آنتاریو در تورنتو گفت: این گوی های سفالی نخستین سیستم ذخیره سازی داده جهان قلمداد می شوند.

محققان مدتها بر این باور بودند این گوی های سفالی برای ثبت تراکنش های اقتصادی استفاده می شدند.

این تفسیر بر اساس آنالیز یک گوی سفالی سه هزار و 300 ساله صورت گرفته است که در منطقه بین النهرین موسوم به "نوزی"(در نزدیکی شهر کرکوک در عراق امروزی) یافت شد. در آن گوی سفالی 49 سنگ ریزه و یک متن قرارداد به خط میخی وجود داشت که به یک چوپان دستور می دهد تا از 49 گوسفند و بز نگهداری کند.

اما این که چگونه این وسایل در زمان های پیش از تاریخ یعنی در زمان پیش از ابداع خط، کاربرد داشته اند هنوز یک راز است و اینکه چگونه مردم اعداد و نوع کالای مورد تبادل را بدون کمک خط ثبت می کردند نیز هنوز ناشناخته مانده است.

محققان دریافته اند که نشانه های درون این گوی ها در 14 شکل مختلف بودند از جمله کره، هرم و بیضی، عدسی و مخروطی.

این اشکال به جای نشان دادن کل کلمات، می تواند نشانه اعداد متصل شده به سیستم های اندازه گیری مورد استفاده در محاسبه انواع مختلف کالا باشد.

محاسبات اخترشناسان نشان می‌دهد که علاوه بر اورانوس و نپتون، شرایط جوی و اقلیمی در مشتری و زحل، دو سیاره بزرگ منظومه شمسی هم به گونه‌ای است که باران الماس در این دو سیاره می‌بارد و ممکن است در آنها اقیانوس‌هایی از الماس وجود داشته باشد.

دیرینه شناسان فسیل نهنگی خشک زی در بیابان های پرو پیدا کرده اند که قدمت آن به حدود 40 میلیون سال پیش بر می گردد.
به گزارش شبکه خبری یورونیوز،در بیابان های پرو به تازگی فسیل نهنگی کشف شده است که قدمت آن به 36 تا 40 میلیون سال پیش بر می گردد.
بیابانی که این فسیل در آن کشف شده است معروف ترین گورستان فسیل های جهان به حساب می آید.
ردولفو سالاس دیرینه شناس پرویی در این باره می گوید: فسیلی که به تازگی کشف شده است حدود 36 تا 40 میلیون سال قدمت دارد حال آنکه فسیل هایی که از پستانداران دریایی اولیه پیش از این کشف شده بود قدمت شان به 10 تا 12 میلیون سال قبل بر می گردد.
پستانداران دریایی در دوره نخست زمین شناسی یعنی حدود 25 میلیون سال پیش بر می گردد.اما اصل و تبارآنها به سال ها پیش از این تاریخ بر می گردد و به احتمال زیاد تبار پستانداران دریایی امروزی میلیون ها سال پیش در خشکی می زیسته است. کشف این فسیل نهنگ در بیابان های پرو نشان می دهد که چگونه یک گونه جانوری تکامل می یابد و از حالت خشک زی به آبزی تبدیل می شود.

غار قوری‌قلعه بزرگ‌ترین غار آبی آسیاست که تاکنون 3هزار و 140 متر از این غار شناسایی شده و 500

متر آن برای بازدیدکنندگان به بهره‌برداری رسیده است.

غار قوری‌قلعه بزرگترین غار آبی آسیاست که در 86 کیلومتری شهر کرمانشاه در مسیر جاده پاوه واقع

شده است.

این غار شگفت‌انگیز در کوه شاهو قرار دارد و متعلق به اواخر دوران دوم زمین‌شناسی است که قدمت

آن به 65 میلیون سال پیش برمی‌گردد.

بر اساس گفته کارشناسان، این غار از قبل توسط انسان‌ها مورد استفاده قرار گرفته و جمجمه انسانی

در آن پیدا شده که متعلق به هفت هزار سال قبل است، همچنین برخی از اشیاء عتیقه یافته شده در

این غار متعلق به دوران ساسانی است.

تاکنون 3 هزار و 140 متر از این غار شناسایی شده که احتمال می‌رود 20 کیلومتر ادامه داشته باشد و

500 متر آن برای بازدیدکنندگان به بهره‌برداری رسیده است.

ادامه شناسایی مسیر غار به ‌علت برخورد با تخته سنگ ورقه‌ای که در اثر ایجاد گسل به‌وجود آمده،

متوقف شده و جلو رفتن امکانات خاصی می‌طلبد.
دمای غار در طول سال بین 8 تا 11 درجه سانتی‌گراد است و میانگین رطوبت آن به 89 درصد می‌رسد و

در طول مسیر غار، تالارهای زیبا و دیدنی، مانند تالار مریم و کوهان شتر وجود دارد و اشکال طبیعی و

فوق‌العاده‌ این غار، موجب حیرت هر بیننده‌ای می‌شود.

افرادی که از این غار دیدن می‌کنند، تنها تا 500 متری آن را می‌توانند ببینند و ادامه مسیر هنوز به

بهره‌برداری نرسیده است.

در بخشی از مسیر این غار، تالارهایی وجود دارد که پوشیده از قندیل است و اشکال موجود در این

تالارها شبیه مجسمه‌های کریستالی هستند.

کانی ماده‌ای است طبیعی، بلورین، جامد که در ترکیب سنگ‌های پوسته زمین یافت می‌شود و دارای فرمول شیمیایی و ساختمان اتمی مشخص است. برخی کانی‌ها از یک عنصر خالص و بسیاری از آن‌ها از دو یا چند عنصر درست شده‌اند. واژه کانی از واژه فارسی کان گرفته شده‌است که به آن سنگ معدن میز گفته می‌شود. بنابراین، کانی به ماده‌ای گفته می‌شود که به طور طبیعی از معدن (کان) به دست می‌آید و معدن بخشی از پوسته زمین است که در آن به اندازه چشم‌گیری، کانی یافت می‌شود. موادی مانند شیشه، چینی، آلیاژهای گوناگون، که انسان آن‌ها را ساخته‌است، و موادی مانند مروارید صدف، استخوان، عاج و بسیاری دیگر، که جان‌داران می‌سازند، کانی نیستند. البته حالا در گروه کانی های آلی قرار میگیرند. تنها استثنا از این تعریف گرافیت و ذغال سنگ است که در حقیقت منبعی آلی دارند ولی در مسیر تکامل خود دستخوش تغییرات بسیار شده‌اند و در حقیقت به طور مستقیم ریشهٔ آلی ندارند. مسالهٔ دیگر یخ است که بیشتر زمین‌شناسان طبق تعریف آن را کانی می‌دانند. نفت را نیز گروهی از زمین‌شناسان کانی می‌دانند.

ویژگی‌های کانی‌ها

• کانی‌ها همگن‌اند، یعنی ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی همهٔ ذره‌های سازندهٔ آن‌ها، یکسان است. برای مثال، اگر یک قطعه هالیت یا نمک خوراکی را به تکه‌های بسیار کوچکی بشکنیم، همهٔ ذره‌های به‌دست آمده، مزهٔ شوری دارند، به‌سادگی در آب حل می‌شوند و دیگر ویژگی‌های نمک را نشان می‌دهند.
• کانی‌ها جامد و بلوری‌اند: یعنی، ذره‌های سازندهٔ آن‌ها براساس نظم و قانون معینی کنار هم قرار گرفته‌اند؛ به نحوی که، همه سطح‌های بیرونی یک کانی، صاف است. شکل بلوری و منظم کانی‌ها از آرایش اتم‌ها و مولکول‌های درونی آن‌ها ناشی می‌شود.
• هر کانی ترکیب شیمیایی ثابتی دارد. برای مثال، پیریت همیشه FeS۲ و کلسیت CaCO۳ همواره‌است. البته، در برخی کانی‌ها ممکن است نسبت برخی عنصرها تغییر کند. برای مثال، در کانی الوین FeMgSiO۴ ممکن است درصد آهن و منیزیم از بلوری به بلوری دیگر، از ۰ تا ۱۰۰٪ تغییر کند.
• برخی کانی‌ها، مانند طلا، از یک عنصر درست شده‌اند. البته، طلا کم‌تر به صورت خالص یافت می‌شود. بلورهای مکعبی و زرد رنگ طلا، اگر با نقره همراه باشند، روشن‌تر و اگر با مس همراه باشند، قرمزتر به نظر می‌رسند. بسیار از کانی‌ها از دو یا چند عنصر متفاوت هستند که با هم مخلوط شده و مادهٔ مرکبی را به‌وجود آورده‌اند. برای مثال، فراوان‌ترین کانی، یعنی کوارتز، ترکیبی از سیلیسیم و اکسیژن است.

شکل‌گیری کانی‌ها
کانی‌ها از پیوندهای گوناگون بین اتم‌ها به وجود می‌آیند. تا کنون ۹۲ عنصر در طبیعت شناسایی شده‌است. از بین این ۹۲ عنصر طبیعی، ۸ عنصر اکسیژن، سیلیسیم، آلومینیوم، آهن، کلسیم، سدیم، پتاسیم، و منیزیم، حدود ۵/۹۸ درصد کانی‌ها را می‌سازند. از ترکیب شدن این عنصرها با هم، کانی‌ها گوناگون به‌وجود می‌آید. برای مثال، از ترکیب شدن اکسیژن با سیلیسیم، اکسید سیلیسیم SiO۲ یا کوارتز و از ترکیب شدن اکسیژن، سیلیسیم، منیزیم و آهن، الوین FeMgSiO۴ به‌دست می‌آید. کانی‌ها علاوه بر این که از نظر ترکیب شیمیایی با هم تفاوت دارند، از نظر شکل ظاهری، رنگ، اندازه و دیگر ویژگی‌ها نیز تفاوت‌های زیادی با هم دارند. این تفاوت‌ها به چگونگی شکل‌گیری آن‌ها برمی‌گردد. برخی کانی‌ها از سرد شدن ماده مذاب به‌دست می‌آیند، همه کانی‌های سنگ‌های آذرین، مانند کوارتز، فلدسپات، میکا و الوین، این گونه به وجود می‌آیند. برخی دیگر از کانی‌ها از سرد شدن بخار در سطح سنگ‌ها یا شکاف‌های موجود در آن‌ها به وجود می‌آیند. سرد شدن گاز گوگرد در قله‌های آتش‌فشانی دماوند و تفتان، نمونه‌ای از این فرایند است. کانی‌ها دیگری از بخار شدن محلول‌هایی به وجود می‌آیند که به اندازهٔ اشباع رسیده‌اند. برای مثال، از بخار شدن آرام دریاچه‌های مرکزی ایران، نمک و گچ به دست می‌آید. برخی کانی‌ها از واکنش‌های شیمیایی یون‌ها در آب به وجود می‌آیند. برای مثال، در دریاهای گرم، یون کلسیم +۲ Ca با یون کربنات -۲(CO۳) ترکیب می‌شود و کانی کلسیت CaCO۳ ته‌نشین می‌شود. برخی کانی‌ها نیز پیامد تخریب شیمیایی کانی‌ها دیگر هستند. برای مثال، از تجزیه شیمیایی فلدسپات‌ها، کانی‌های رستی (کانی‌های تشکیل‌دهنده خاک) به‌وجود می‌آیند. شناسایی کانی‌ها
زمین‌شناسان برای شناسایی کانی‌ها از روش‌های گوناگونی، مانند: رنگ شعله، طیف نوری، میکروسکوپ‌های پلاریزان، میکروسکوپ الکترونی و پرتو ایکس، بهره می‌گیرند.

• رنگ شعله: در این روش تکه‌ای از کانی یا پودر آن را روی شعله نگه می‌دارند و با دستگاهی به آن می‌دمند. با تغییر رنگی که در شعله پدید می‌آید، می‌توان برخی از کانی‌ها را شناسایی کرد. سدیم رنگ زرد، پتاسیم رنگ نارنجی، منیزیم رنگ قرمز، کلسیم رنگ نارنجی، باریم رنگ سبز مایل به زرد و مس رنگ سبز درخشان، به‌وجود می‌آورد.

• طیف نور: در این روش مقدار اندکی از یک کانی را در دستگاهی، که با جرقه الکتریکی و در فشار زیاد کار می‌کند، قرار می‌دهند تا کانی بخار شود. در این حالت، اتم‌های عنصرهای سازندهٔ کانی، طول موج ویژه‌ای تولید می‌کنند که پس از عکس برداری می‌توان با کمک آن‌ها به عنصرهای سازنده کانی پی‌برد.

• میکروسکوپ پلاریزان: در این روش، ضخامت یک قطعه سنگ را که دارای کانی‌های گوناگون است، به اندازه‌ای کم می‌کنند تا شفاف شود و نور از آن بگذرد. سپس آن را زیر میکروسکوپ پلاریزان بررسی می‌کنند. اکنون از روی شکل ظاهری، نوع شکستگی، ضریب شکست نور، رنگ و دیگر ویژگی‌ها، کانی را شناسایی می‌کنند.

• میکروسکوپ الکترونی: لایه نازکی از کانی را با این میکروسکوپ مطالعه می‌کننند. باریکه الکترونی به کانی برخورد می‌کند و بخشی از آن به کانی جذب می‌شود که سایه‌ای از کانی روی صفحهٔ ویژه‌ای به‌وجود می‌آورد. بررسی این سایه از نظر شکل ظاهری، شکستگی‌ها و ساختمان درونی کانی، به شناسایی کانی می‌انجامد.

• پرتو ایکس: این روش برای شناسایی کانی‌ها، به ویژه کانی‌هایی که ترکیب شیمیایی مشابهی دارند، بسیار کارآمد است. پرتوهای ایکس را به بلور کانی می‌تابانند. بخشی از این پرتوها از کانی می‌گذرد و بخشی پس از برخورد با ذره‌هایی که در گوشه‌های شبکه بلور کانی قرار دارند، بازتاب می‌یابد. با برسی عکس به دست‌آمده از اثر این پرتوها بر فیلم عکاسی، می‌توان کانی مورد نظر را شناسایی کرد.

شناسایی کانی‌های آشنا
تالک
به کمک ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی کانی‌ها، می‌توان به روش‌های ساده‌تری برخی از کانی‌های بسیار شناخته شده را شناسایی کرد.

• شکل بلور: اندازه بلورها ممکن است بسیار بزرگ یا بسیار کوچک باشد. در حالی که وزن کانی بریل ممکن است تا ۲۰۰ تن هم برسید، برخی کانی‌ها تنها با پرتوهای ایکس دیده می‌شوند. شکل کانی‌ها نیز بسیار گوناگون است. با وجود این، زاویه‌های بین سطح‌های مشابه در همه بلورهای یک کانی همواره یکسان است. برای مثال، بلور نمک، چه بزرگ و چه کوچک، همواره مکعبی شکل است و بین سطح‌های خود، زاویهٔ ۹۰ درجه دارد.

• سختی: دانشمند اتریشی به نام فردریش موهس(۱۸۳۹-۱۷۷۳) مقیاسی برای درجه سختی کانی‌ها وضع کرد. مقیاس او از درجه یک برای تالک به عنوان نرم‌ترین کانی تا درجه ۱۰ برای الماس به عنوان سخت‌ترین کانی است. بر اساس این مقیاس، سختی ناخن انسان، ۵٫۲، سکه مسی ۵٫۳ و چاقوی فولادی قلم‌تراش، ۵٫۵ است. اگر در اثر کشیدن این اجسام بر سطح کانی، در آن خراش ایجاد شود، یعنی سختی آن‌ها از کانی بیشتر است و برعکس.

• رَخ یا کلیواژ: رخ به شکستگی کانی‌ها در راستای سطح صاف، پس از وارد شدن ضربه‌ای شدید، مانند ضربه چکش، گفته می‌شود. میکا در یک جهت می‌شکند و ورقه‌ورقه می‌شود؛ کوارتز خورد می‌شود؛ نمک خوراکی رخ سه‌جهتی قائم و کلسیت رخ سه‌جهتی غیر قائم دارد.

• رنگ: برخی کانی‌ها همیشه به یک رنگ دیده می‌شوند. برای مثال، طلا همواره زرد، گرافیت همیشه سیاه و مالاکیت (Malachite) به رنگ سبز فیروزه‌ای است. رنگ را باید در سطحی که به تازگی شکسته شده‌است، مشاهده کرد. زیرا هوازدگی رنگ سطح رویی را تغییر می‌دهد.

ورقه‌های میکا

• اثر بر چینی بدون لعاب: در این روش کانی را بر چینی بدون لعاب مانند پشت نعلبکی بخشی که لعاب ندارد، می‌کشند تا لایه نازکی از آن بر سطح چینی بماند. کانی‌های نافلزی اثری بی‌رنگ یا به رنگ روشن دارند و کانی‌های فلزی رنگ‌های تیره‌تری پدید می‌آورند. برای مثال، کانی زرد رنگ پیریت، رنگ سیاه برجای می‌گذارد و اثر هماتیت، که بیش‌تر به رنگ خاکستری و ساه است، قرمز-قهوه‌ای دیده می‌شود.

• جلا: جلا یا درخشندگی سطح کانی نیز در شناسایی آن سودمند است. کانی‌های فلزی نور را به خوبی باز می‌تابانند و به اصطلاح جلای فلزی دارند. هالیت و کوارتز، جلای شیشه‌ای و اوپال و اسفالریت، جلای صمغی دارند.

• چگالی (جرم حجمی): برای بدست آوردن چگالی کانی‌ها، جرم آن‌ها را با ترازو و حجم را با استوانه درجه‌بندی شده دارای آب، اندازه می‌گیرند تا با تقسیم کردن جرم بر حجم، چگالی کانی به‌دست آید. چگالی بیش‌تر کانی‌های سیلیکاتی، که بخشی زیادی از پوسته زمین را می‌سازند، حدود ۵٫۲ تا ۵٫۳ گرم بر سانتی‌مترمکعب است. کانی‌هایی که در ساختمان خود عنصرهای سنگینی مانند سرب و باریم دارند، دارای چگالی بالایی هستند. برای مثال، چگالی گالن (PbS)، حدود ۵٫۷ گرم بر سانتی‌مترمکعب است.

نام‌گذاری کانی‌ها
بیش‌تر کانی‌ها نام‌های کهن گرفته شده از واژگان یونانی و رومی را دارند. برخی کانی‌ها نیز به نام کاشفشان یا برای قدردانی از کوشش‌های دانشمندان بزرگ نام‌گذاری شده‌اند. به طور کلی نام کانی‌ها به روش‌های زیر برگزیده شده‌است:

1. نام برخی کانی‌ها بسیار کهن است و هنوز دلیل نامیده شدن به چنین نام‌هایی را به درستی نمی‌دانیم؛ مانند کوارتز.
2. گرفته شده از نام کاشفشان کانی‌ها: مانند کانی کوولیت که از نام کوولی، کانی‌شناس ایتالیایی گرفته شده‌است.
3. نام جایی که نخستین بار کانی در آن‌جا پیدا شده‌است: مانند آرگونیت از آرگون در اسپانیا.
4. برخی کانی‌ها نام‌های افسانه‌ای دارند: مانند مارتیت از مارس (خدای جنگ) گرفته شده‌است.
5. ترکیب شیمیایی: مانند کانی سیدریت که از سیدروس به معنای آهن گرفته شده‌است.
6. ویژگی‌های فیزیکی: مانند کانی باریت که از باروس به معنای سنگین گرفته شده‌است.
7. نوع کاربرد کانی: مانند کانی نفریت که از نفرون به معنی کلیه‌ها گرفته شده‌است زیرا این کانی برای درمان آسیب‌های کلیه سودمند است.
8. رنگ: مانند کانی الوین به معنای کانی سبز زیتونی.
9. برخی کانی‌ها نام‌های محلی دارند که اکنون جنبه جهانی پیدا کرده‌است: مانند کرندوم و سافیر که نام هندی این کانی‌ها است.

کوارتز
هالیت
کانی‌هایی با نام‌های ایرانی [
بیرونیت (Birunite)
سیلیکات کلسیم و کربنات کلسیم آب‌دار. این کانی در سال ۱۹۵۷ میلادی کشف و به افتخار دانشمند ایرانی، ابوریحان بیرونی نام‌گذاری شد تا بزرگ‌داشتی بر پژوهش‌های وی درباره کانی‌ها و سنگ‌ها باشد. آویسنیت (Avicennite) []
اکسید تالیم و آهن. این کانی در سال ۱۹۵۸ میلادی کشف شد و به افتخار دانشمندایرانی، پورسینا، نام‌گذاری شد. پورسینا نخستین طبقه‌بندی کانی‌ها را در کتاب شفا آورده‌است. تالمسیت (Talmessite)
آرسنات آب‌دار کلسیم، منیزیم و باریم. این کانی را باریان و هرپن در سال ۱۹۶۰ در معدن قدیمی تالمسی در کنار روستایی به همین نام در انارک یزد کشف کردند و نام این معدن را بر آن گذاشتند. این کانی ویژگی فلوئورسان دارد و رنگ آن بی‌رنگ تا سبز می‌شود. ایرانیت (Iranite)
کرومات سرب آب‌دار. این کانی را باریان و هرپن در سال ۱۹۶۳ در یکی از معدن‌های قدیمی سه‌برز در شمال غربی انارک کشف کردند و نام ایرانیت را بر آن نهادند. این کانی زرد زعفرانی و دارای جلای شیشه‌ای، در پیرامون نایبندان نیز یافت می‌شود. خونیت (Khuniite) [
کرومات سرب، روی و مس. این کانی را ادیب و اتمان در سال ۱۹۷۰ میلادی در معدن قدیمی خونی در شمال انارک کشف کردند. این کانی، به کانی ایرانیت شباهت زیادی دارد، اما رنگ زرد آن به قهوه‌ای گرایش دارد. انارکیت (Anarakite)
کلریدِ بازیِ روی و مس. این کانی را ادیب و اتمان در سال ۱۹۷۲ در انارک کشف کردند و نام همین بخش را بر این کانی سبز رنگ نهادند. خادمیت (Khademite)
سولفاتِ بازی و آب‌دار آلومینیوم. این کانی را باریان، برتلون و صدرزاده در ساغند یزد کشف کردند و به افتخار نصرالله خادم، ریاست آن زمان سازمان زمین‌شناسی ایران، نام‌گذاری کردند. طبقه‌بندی
طبقه‌بندی کانی‌ها ممکن است برپایه چگونگی شکل‌گیری آن‌ها انجام شود. بر این اساس، آن‌ها را به کانی‌های آذرین، رسوبی و دگرگونی طبقه‌بندی می‌کنند. روش دیگر برای طبقه‌بندی کانی‌ها، توجه به ترکیب شیمیایی آن‌ها است که در این جا مورد توجه‌است. سلیکات‌ها
نوشتار اصلی: کانی‌های سیلیکات از ترکیب شدن سیلیسیم، اکسیژن و یک یا چند فلز به‌دست می‌آیند. و دو دسته‌اند:

• سیلیکات‌های تیره (دارای آهن و منیزیم):

مانند الوین، پیروکسین، آمفیبول، میکای سیاه، تورمالین، تالک، سرپانتین و آزبست.

• سیلیکات‌های روشن (بدون آهن و منیزیم):

مانند کوارتز، فلدسپات، میکای سفید و کائولینیت. سولفات‌ها
از ترکیب شدن اکسیژن، گوگرد و یک یا چند فلز به دست می‌آیند. حدود ۱۵۰ کانی از این گونه وجود دارد مانند: انیدریت، ژیپس، باریت و آلونیت. کربنات‌ها
از حل شدن دی‌اکسید کربن در آب باران، اسیدکربنیک به‌دست می‌آید و این اسید یون بی‌کربنات را به‌وجود می‌آورد. از ترکیب شدن این یون با یون‌های مثبت فلزی، حدود ۷۰ گونه کانی کربناتی به‌وجود آمده‌است. کلسیت، دولومیت، منیزیت، سیدریت، اسمیت سونیت، سروزیت و مالاکیت از آن جمله‌اند. فسفات‌ها
از ترکیب شدن فسفر، اکسیژن و یک یا چند فلز به‌دست می‌آیند. آپاتیت و فیروزه نمونه‌هایی از این دسته‌اند. هالیدها
ترکیب‌های گوناگونی از هالوژن‌ها، مانند کلر، فلئور، برم و ید با یک فلز هستند. مانند: هالیت، سیلویت و فلئوریت از این دسته‌اند. سولفیدها
ترکیبی از گوگرد با یک فلز هستند. بیش از ۲۰۰ نوع سولفید در طبیعت پیدا شده که گالن، پیریت، اسفالریت و کالکوسیت از آن جمله‌اند. اکسیدها
این کانی‌ها از ترکیب شدن اکسیژن با یک فلز به دست می‌آیند. مانند: هماتیت، مانیتیت، لیمونیت و کورندوم از این دسته‌اند. عنصرها
از بین همه عنصرهایی که در زمین پیدا می‌شود، فقط حدود ۲۰ عنصر به صورت خالص می‌تواند سازندهٔ کانی باشند. طلا، نقره، مس، کربن و گوگرد از این دسته‌اند. کاربرد کانی‌ها
کانی‌ها در آغاز به همان صورت که از پوستهٔ زمین به‌دست می‌آمدند، به کار می‌رفتند. برخی از این کانی‌ها که بلورهای ظریف و پایدار در برابر فرسایش داشتند، پس از صیقل‌کاری و تراش خوردن، به عنوان آرایش به کار می‌رفتند. به این کانی‌ها، سنگ‌های قیمتی یا جواهر می‌گوییم. الماس، فیروزه، یاقوت کبود، زمرد، زبرجد، لعل، چشم گربه، عقیق، مروارید، و دُرّ کوهی از مهم‌ترین کانی‌های گران‌بها هستند.
امروزه بیش از ۴۰ نوع کانی و صدها ترکیبی که از آن‌ها به‌دست می‌آید، در صنعت کاربرد دارند. در ادامه به برخی از این کاربردها اشاره می‌شود:

• الیوین: جواهر و مواد دیرگداز.
• پیروکسن: جواهر، به‌دست آوردن فلزهای کمیاب.
• آمفیبول: جواهر، پارچه مقاوم در برابر آتش و مواد دیرگداز.
• میکا: عایق الکتریکی در رادیو، تلویزیون و دیگر دستگاه‌های الکتریکی، شیشه دریچه کوره‌های ذوب فلز، کاغذ دیواری، لاستیک‌سازی، کاغذ معمولی، رنگ روغن نسوز، طلق سماور و چراغ آشپزخانه.
• تورمالین: الکترونیک، به‌دست‌آوردن بُر، جواهر.
• تالک: کاغذسازی، نساجی، لاستیک سازی، صابون خیاطی، صفحه‌کلیدبرق، سرامیک‌سازی، حشره‌کش، عایق پشت بام، پودر بچه و مواد آرایشی.
• سرپانتین: سنگ روکار ساختمان، مواد دیرگداز، به‌دست آوردن منیزیم.
• آزبست: پارچهٔ نسوز، توری چراغ، عایق حرارتی، لنت ترمز، لوله و ورقه‌های سیمانی. کاربرد آن به دلیل نقش آن در بروز بیماری در شُش‌ها، ممنوع شده‌است.
• کوارتز: ساعت‌سازی، ابزارهای نوری و اخترشناسی، کاغذ، شیشه، سمباده و جواهر.
• ارتوزها: لعاب چینی و کاشی.
• پلاژیوکلاز: جواهر و نمای ساختمان.
• کائولینیت: ظرف چینی، کاغذ، رنگ و پلاستیک.
• ژیپس: ساختمان‌سازی، مجسمه‌سازی، کاغذ، کُندکننده در سیمان پورتلند، افزایش باروری خاک، بتونه نقاشی و برای رشد مخمرها در صنعت غذا.
• باریت: دارو، عکس‌برداری از لوله گوارش، رنگ، پلاستیک، مواد عایق، کاغذ و گِل حفاری.
• کلسیت: سنگ نمای ساختمان، مجسمه‌سازی، سیمان، تصفیه آب، شیشه‌سازی، چرم‌سازی، ابزارهای نوری برای ایجاد نور پلاریزه، کاغذسازی، کشاورزی و ذوب فلزها.
• دولومیت: ساختن آجر برای آستر کوره‌های حرارتی و سیمان پورتلند.
• منیزیت: آجر نسوز، به دست آوردن منیزیم
• زرنیخ: پزشکی، رنگ سازی، حشرهکش و تهیه ارسنیک.
• آپاتیت: کودهای شیمیایی و اسیدفسفریک.
• مالاکیت: مواد آرایشی، نمای درونی ساختمان و تهیه مس.
• هالیت: سدیم و کلر، شوینده‌ها، پارچه‌بافی، چوب بری، رنگرزی، چرم سازی، کودسازی، نگهداری مواد غذایی و خنک کنندهٔ موتور یخچال.
• سیلویت: به دست آودرن پتاسیم و کلر و کود شیمیایی.
• فلوئوریت: ذوب فلزها و ابزارها نوری.
• گوگرد: اسیدسولفوریک، لاستیک سازی، نساجی، دباغی، رنگ سازی، کاغذسازی، مواد منفجره، کبریت سازی، سم دفع آفت، کود و حشره‌کش.
• طلا: جواهر، سکه، دندان، ترانزیستورها و دیودها، هواپیماسازی، صنعت فضا وکاتالیزور فرایندهای شیمیایی.
• نقره: جواهر، سکه، کاغذسازی و کاتالیزور فرایندهای شیمیایی.
• مس: صنعت الکتریکی و الکترونیک، لوله سازی، سکه، ظرف، آلیاژ، رنگ آب و سبز، آبکاری، مواد آرایشی، فرایندهای شیمیایی و محلول شوایتزر(حلال سلولز پنبه).
• الماس: جواهر، ابزار برنده و سایند و سرمتهٔ حفاری.
• منبع:geoscience

استروماتولیت ( Stromatolite )

استروماتولیت ها صخره ها و يا سنگ هايي كربناتي هستند كه طي سال ها فرآيند بيولوژيكي به وجود آمده اند.

به طور دقیق تر اصطلاح استروماتولیت به ساختمان‌های رسوبی- حیاتی اطلاق می‌گردد كه شامل توالی لایه‌های نازك و تیره و روشن  به تعداد زیاد است و سازه هایی به صورت رشد پیوسته در آب های کم عمق ایجاد کرده اند. این لایه ها با اتصال دانه های رسوبی و سیمان شدگی توسط بایو فیلم ها از میکروارگانیسم ها و به خصوص از تجمع جلبك هاي سيانو باكتري تشكيل مي شوند و ناحيه وسيعي را به صورت پوشش جلبكي مي پوشانند  (که معمولاً به عنوان جلبک سبز آبی شناخته شده است). لایه ها اغلب آهكی هستند ولی ممكن است در اثر جانشینی بطور محلی سیلیسی یا تبدیل به كانی دیگر می‌گردند.

از نظر لغوی استروماتولیت از كلمه استروماتوس یونانی به معنی فرش و پوشش گرفته شده است، چون خصوصاً این جلبك‌ها در پركامبرین پسین پوشش‌های وسیعی را در حوضه‌های رسوبی تشكیل می‌داده‌اند. به طور جزئی تر واژه ي استروماتوليت بر گرفته از كلمه ي يوناني استروما به معني پوسته، بستر يا چينه و ليتوس به معني صخره يا سنگ مي باشد كه در گذشته به آن لامينه هاي جلبكي گفته مي شد.

استروماتولیت ها به صورت ورقه ورقه و گاهی نیز به صورت کروی و توده ای دیده می شوند.

نخستين نشانه هاي زيستي بر روي كره زمين ميكروب ها و باكتري ها بوده اند كه منشا پيدايش استروماتولیت ها  به واسطه های گوناگوني اين نوع باكتري ها و يا ميكروب ها بوده است. امروزه تعداد کمی از استروماتولیت های میکروبی فسیل شده وجود دارند.

محققان توانسته اند با تجزیه اين سنگ هاي كربني به وجود هزاران ميكروب پي ببرند كه قديمي ترين نوع اين ميكروب ها به چهار ميليارد سال پيش بر مي گردد.

استراماتولیت ها به طور گسترده در نمونه های  فسیلی از پرکامبرین وجود دارند ، اما امروز بسیار نادرند. پیدا کردن راه هایی مطمئن برای تمایز بین ترکیب بیولوژیک و یا غیر بیولوژیک استراماتولیت ها همواره پژوهشی مهم در زمین شناسی بوده است.

جلبك‌های آبی در پركامبرین رسوبی (اینفرا كامبرین ) گسترش وسیعی داشته ودر اغلب رخساره‌های این زمان استروماتولیت‌ها مشاهده می‌شوند. این جلبك‌ها در سه میلیارد و دویست میلیون سال پیش در اتمسفر بدون اكسیژن آزاد كه نخستین محیط زیستی غیر هوازی بود، ظهور نموده‌اند.

استروماتولیت‌های پركامبرین مخصوصاً آنهائی كه از نظر مورفولوژی مانند ستون‌های بزرگ (به طول چند متر تا چند ده متر) به‌صورت مستقیم و منفرد و گاهی به حالت دو شاخه‌ای وجود دارند ساختمان‌های بایوهرم و یا بایوستروم را ایجاد نموده‌اند.

استرماتولیت‏های حاصل از سیانوفیتا نیز از شاخص‏های مهم در اکولوژی دیرین‏شناسی می‏باشند. گیاهخواران کوچک آبزی با تغذیه از این گروه مانع گسترش استروماتولیت‏ها می‏شوند. لذا با بررسی تنوع گونه‏ای و فراوانی استروماتولیت‏ها می‏توان میزان فراوانی و تنوع جانوران گیاهخوار در اکوسیستم‏های آبی گذشته زمین را تخمین زد.

استروماتوليت ها از نظر مورفولوژی انواع مختلفي دارند؛ انواع مخروطی که شامل طبقه مانند، منشعب و گنبدی است و انواع ستونی. همچنین به شکل های  مسطح، موج دار، ، نیز وجود دارند که در ادامه به دقت اشکال آن را مورد بررسی قرار می دهیم. با افزايش انرژي محيط استروماتوليت ها از شکل لايه اي به شکل ستوني تبديل مي گردند.

استروماتوليت ها با لاميناسيون ضعيف و بافت توده اي را ترومبوليت مي نامند كه در نواحي بين جذر و مدي زيست مي كنند. استروماتوليت هاي مسطح يكي از شواهد رخساره هاي بالاي جذر و مدي هستند. كمبود استروماتوليت هاي گنبدي و ستوني در فانزوزوئيك خصوصاً در رخساره هاي كم عمق دريايي نرمال، به فعاليت هاي گريزينگ موجودات به ويژه شكم پايان نسبت داده مي شود.

رخساره هاي ميكروبي شامل اشکال متنوعي از استروماتوليتها و ترومبوليتها مي باشند که معمولاً پس از هر انقراض بزرگ زيستي تحت تاثير شرايط جديد پالئواکولوژيکي در اوائل دوره بازگشت حيات و فقدان جانوران دريائي به ويژه نرمتنان به حداكثر گسترش مي رسند. انقراض جهاني اواخر دوره پرمين نيز چنين شرايطي را در نواحي مختلف دنيا ايجاد کرده بود، به طوريکه شواهد اين رويداد در حوضه رسوبي زاگرس قابل مشاهده است. در قاعده سازند کنگان با سن ترياس زيرين اشكال متنوعي از رخساره هاي ميكروبي ديده مي شوند كه در اين بين مي توان به توده هاي بزرگ ترومبوليتي و استروماتوليتي اشاره کرد. در اين راستا به منظور شناسائي هر چه بهتر چگونگي گسترش رخساره هاي ميکروبي در مرز پرمو ترياس دو رخنمون از سازندهاي دالان و كنگان در نواحي دنا و سورمه مورد مطالعه قرار گرفت. دراين بين رخساره هاي ميکروبي قاعده سازند کنگان به ويژه توده هاي ترومبوليتي به عنوان يک افق شاخص چينه شناسي و پالئواکولوژيکي مورد بررسي دقيق قرار گرفتند. اين توده هاي درجا زاي ميکروبي از همزيستي فيلامنتهاي جلبك سبز- آبي و برخي از موجودات عالي دريائي از قبيل استراکود ها و گاستروپود ها تشكيل شده اند. از ويژگي اصلي ترومبوليت هاي سازند کنگان وجود فابريک لخته اي در آنها است که بواسطه ايجاد ظاهر لخته اي شناسائي مي شوند گسترش رخساره هاي ميکروبي در بخش هاي مختلف حوضه زاگرس بيانگر شدت تاثير انقراض جهاني در گذر پرمين به ترياس اين ناحيه بوده است. اگر چه اثر فرايند انقراض جهاني پرمو-ترياس در حوضه زاگرس به خوبي مشهود است، اما شدت اين انقراض در نواحي مختلف حوضه فوق متفاوت بنظر مي رسد. بر مبناي مطالعات فوق تاثير اين انقراض در نواحي شمالي تر (رخنمون كوه دنا) چشمگيرتر از نواحي جنوبي آن (رخنمون کوه سورمه) به نظر مي رسد. از طرفي ديگر گسترش رخساره هاي ميکروبي قاعده سازند کنگان علاوه بر تا ثيرات پالئواکولوژيکي حاکم بر حوضه تحت تاثير نوسانات سطح جهاني آب دريا در اوائل ترياس نيز بوده است به طوريکه تغييرات محيطي و اقليمي در گسترش آنها نقش فراواني داشته اند. رخساره هاي ميکروبي مرز پرموترياس تنها در حوضه زاگرس ديده نشده است، بلکه مشابه اين رخساره در نواحي ديگر ايران (حوضه رسوبي البرز) و ساير نواحي دنيا نيز گزارش شده که بيانگر شرايط پالئواکولوژيکي و اقليمي يکسان در حوضه هاي فوق مي باشد.

یکی از جنس  بسیار معمول در ثبت گذشته زمین شناسی Collenia است.

استروماتوليت ها بروي كره ي زمين در دوره ي پركامبرين فراوان بوده و بهترين ارگانيسم سازنده ي اين دوران مي باشند. چنانچه به طور كلي پالئوزوئيك زيرين را دوره ي گسترش تريلوبيت ها بدانيم بايد پروتروزوئيك را دوره ي مربوط به استروماتوليت ها در نظر گرفت .  

در مورداستروماتوليت هاي پركامبرين  بايد اين نكته را گفت كه سازندهايي كه حاوي اين ساختارها(استروماتوليت ها) هستند اکثراً داراي سن پر كامبرين بالايي تا كامبرين آغازي بوده كه از آن جمله مي توان به استروماتوليت هاي سازند بايندور (پركامبرين پاياني) و سازند سلطانيه (پركامبرين پاياني تا كامبرين آغازي) بويژه عضو دولوميت با لايي اشاره كرد. حداكثرتكامل استروماتوليت ها در پروتروزوئيك مي باشد و در اواخر پركامبرين اين تكامل نقصان مي پذيرد . يكي از نظراتي كه در مورد رشد وتكامل استرومانوليتها در پروتروزوئيك وارد است ، نبود جانوران حفارو زير زميني و بويژه علفخوران (شكمپايان) براي ناپديد كردن رسوبات مي باشد . چون اين جانوران با بهم زدن رسوبات ، از رشد كف پوشها در نتيجه از رشد استروماتوليت ها جلوگيري مي كنند. اين ساختار ها(استروماتوليت ها)،تنوع و تعدادشان در طول پالئوزوئيك كاهش يافته ودر درياي پيشرفته ي امروز كمياب مي شوند.

با توجه به نكاتي كه در بالا بيان شد مي توان به اين نتيجه رسيد كه بهترين مكان ها براي تشكيل استرو ماتوليت ها محيط هايي مي باشند كه موجودات پر سلولي همچون ماهيها و شكمپايان نتوانند پوششهاي جلبكي را بخورند و آنها را از بين ببرند در نتيجه محيط بايد: الف) به شدت شور باشد ب) بيشترين نور خورشيد را دريافت كندج)داراي بيشترين رطوبت باشد د) و داراي انرژي زيادي باشد. به همين دليل هست كه استرو ماتوليتهاي عهد حاضر را در مناطق گرم ،مرطوب و آبهاي شور محيط هايي چون  سواحل جنوبي خليج فارس ، باهاماس و شارك بي ملاحظه مي كنيم.. 

مكانيسم تشكيل استرو ماتوليت ها بدين صورت مي باشد كه سيانو باكتري ها از آب، دي اكسيد كربن و نور خورشيد جهت تهيه غذا استفاده مي كنند كه محصول دو گانه اين جريان اكسيژن و كربنات كلسيم (آهک) بوده كه به صورت لايه اي از لعاب اغلب بالاي كف پوشها تشكيل ميدهند كه داراي حالت چسبندگي مي باشد. اين مسئله همراه با حالت رشته اي اين جلبكها باعث به تله افتادن و محصور شدن ذرات رسوبي شده و تكرار اين عمل باعث ايجاد استرو ماتوليت مي شود . در نتيجه اين ساختارها، از زوج هايي از لايه هاي تيره غني از مواد آلي كه به طور متناوب با لايه هاي روشن غني از رسوب قرار دارند تشكيل مي شوند.

طبقه بندي استروماتوليتها اغلب بر اساس شكل و مورفولوژي آنها صورت مي گيرد كه اين تغيير در مور فولوژي خود وابسطه به انرژي محيط است به طوري كه اگر انرژي محيط كم باشد لامينه ها به صورت موازي و اگر انرژي زياد باشد اين اشكال به صورت گنبدي واگر انرژي خيلي زياد باشد به صورت گنبد هاي جدا از هم و ستوني ديده مي شوند . مورفولوژی گنبدی از استراتوماتولیت ها بیولوژیکی ناشی از رشد عمودی لازم را برای ادامه نفوذ از نور مستقیم آفتاب به موجودات زنده برای فتوسنتز است.

بدين ترتيب انواع استروماتوليت ها از نگاه مورفولوژي به 5 دسته تقسيم مي شوند :

1) استروماتوليت هاي مسطح ( Planar Stromatolites ) :

ساده ترين نوع استروماتوليت ها مي باشند كه به طور تيپيك در پهنه هاي جذر مدي بسته تشكيل مي شوند بنابر اين ممكن است چند ضلعي هاي حاصل از خشك شدگي را نشان دهند و حاوي روزنه هاي لامينه اي ( Laminoid Fenestrate )  يا حفرات كشيده  بوده كه توسط كاني هاي تبخيري پر شده اند .

2) استرو ماتوليت هاي گنبدي ( Domal Stromatolites ) :

در اين نوع استرو ماتوليت ها لامينه ها از يك گنبد تا گنبد بعدي ادامه مي يابد . اين نوع استرو ماتوليت ها در يك طبقه بندي كه توسط آقاي لوگان و همكاران در سال 1964 ارائه شده تحت عنوان نيمكره هاي به طور جانبي متصل به هم( كاسه هاي كنار هم چيده شده ) ( Hemispheroides ( Laterally Linked  يا به طور مخفف ( llh ) معرفي شده اند .

3) استرو ماتوليت هاي ستوني ( Columnar Stromatolites ) :

ساختمان هاي منفردي مي باشند كه ممكن است چندين متر ارتفاع داشته باشند كه نتيجه اجبار رشد عمودي براي نفوذ نور خورشيد به ارگانيسمها ي فتوسنتز كننده به وجود آيند اين نوع استرو ماتوليت ها در تقسيم بندي آقاي لوگان تحت عنوان نيمكره هاي به طور عمودي انباشته(كاسه هاي روي هم قرار گرفته شده( Vertically Staked Hemipheroids ) يا به طور مخفف ( sh ) معرفي شده اند .

4) استرو ماتوليت هاي پيچيده ( Complex  Stromatolites ) :

بعضي از استرو ماتوليت ها ممكن است تر كيبي از گنبد ها و ستون ها باشند . بدين حالت استرو ماتوليت هاي پيچيده  گفته مي شود در تقسيم بندي لوگان از آن به عنوان ( llh-sh ) نام مي برد .

5) استرو ماتوليت هاي كروي( انكوئيد ها) ( oncoids ) :

        نوعي ساختمان رسوبي رسوبي مي باشند كه داراي لا ميناسيون داخلي متحد المركز بوده و ممكن است نا متقارن باشد لو گان از آن تحت عنوان ساختمان هاي كُروي ( ss ) نام مي برد.

       استرو ماتوليت ها  فسیل نيستند و به  ما سن معيني را نمي دهند ولي براي تفسير محيط رسوبي كمك شاياني را مي كنند. اين ساختها معمولاً در محيطهاي ساحلي و نزديك ساحل ايجاد مي شوند

        همچنين در چند سال اخیر استفاده هاي اقتصادی نیز از اين ساخت ها شده به طوری كه بعد از برش و صیقل دادن اين اشکال آنها را به قیمتهای بعضاً گزاف در بازار هاي بين المللي به فروش مي رسانند.

* استروماتوليتها خود نوعي از ريف ها به حساب مي آيند در نتيجه به اين ساختارها ريفهاي استروماتوليتي نيز مي گويند.

* در حال حاضر استرو ماتوليت ها درمنتقه اينترتايدال بالايي سواحل جنوبي خليج فارس (در اينترتايدال پاييني بدليل وجود موجودات حفار ودر سوپرتايدال بدليل خشكي زياد اين ساختار ها باقي نمي مانند ) ودر سواحل گرم ومرطوب باهاماس در منطقه اينترتايدال و سوپر تايدال تشكيل مي شوند كه در اينترتايدال به دليل وجود موجودات چرنده باقي نمي ماند  و فقط در سوپر تايدال اين منطقه ديده مي شوند. همچنين حالات ستوني اين اشكال در ساب تايدال خليج كوسه ( Shark Bay ) غرب استراليا نيزديده مي شود.

منبع:زمین شناسی نوین

یوسمیت Yosemite یک پارک ملی در ایالت کالیفرنیا –آمریکا است.این پارک در سال 1870 بعنوان پارک ملی انتخاب شد. اینجا مشهورترین مکان زمین از لحاظ زمین شناسی، چشمه‌ها‌ی آب گرم و آبشارها محسوب می‌شود و آبشار «آتشی» منطقه ال زیباترین چشم انداز این منطقه است.

چشم انداز فوق العاده این آبشار به خاطر بازتاب نور خورشید که از زاویه خاصی به آن می‌تابد ایجاد می‌شود. این منظره نادر را تنها می‌توان در دوره 2 هفته ای در اواخر فوریه مشاهده کرد. برای گرفتن چنین صحنه فوق العاده ای عکاس اغلب باید متحمل سالها صبر و رنج شود. دلیل این انتظار نیز این است که پیدایش این صحنه بستگی به برخی عوامل طبیعی دارد که در همان زمان باید به وقوع بپیوندد، پس شانس هم باید با عکاس یار باشد! اولین عامل مربوط به شکل گیری آبشار است.

این آب از آب شدن برف و یخی که از بالای کوه می‌آید تامین می‌شود. این یخ‌ها‌ بین ماه‌ها‌ی دسامبر و ژانویه تا آخر فوریه آب می‌شوند تا موقعی در اواخر فوریه که هیچ برفی برای آب شدن باقی نمی‌ماند. عامل دوم مربوط به زاویه خاصی است که خورشید باید با آن درجه بر آبها بتابد تا چنین منظره ای پدیدار شود. موقعیت خورشید باید دقیقا در یک نقطه خاص در آسمان باشد. این اتفاق نیز فقط در ماه فوریه و چند دقیقه کوتاه در هنگام تاریکی شب روی می‌دهد. پس اگر روزی که آسمان ابری است به آنجا بروید یا اگر عاملی مزاحم جلوی خورشید را بگیرد مجبور خواهید شد از چهره ناراحت خودتان روبروی آبشار عکس بیندازید! بد نیست این حقیقت را نیز بدانید که آب و هوای پارک ملی اغلب اوقات غیر قابل پیش بینی است. اینها را گفتیم تا شرایط سختی که عکاس برای گرفتن این عکسها متحمل شده را درک کنید!! این منظره بدیع تنها در دو هفته آخر ماه فوریه و در یک زمان کوتاه چند روزه ایجاد می‌شود.

به همین دلیل این پارک به "آبشار آتش یوسمیت" Yosemite Firefall نیز معروف است.

یاقوت یکی از کانی‌های سنگ‌های آذرین، است که بعد از الماس سخت‌ترین کانی‌ها محسوب می‌شود.

یاقوت در رنگهای سرخ و آبی و زرد در دسترس می‌باشد. در خرافات نشانه قدرت است.

یاقوت سرخ نامش از قرمز گرفته شده ، کروندوم جواهری با کیفیت ، یکی از بهترین سنگهای جواهر است که در جواهر سازی بکار میرود. یاقوت ها به رنگ های مختلف قرمز می توانند باشند، از صورتی تا جگری (زرشکی) یا قرمز قهوه ای پررنگ که بستگی به مقدار آهن و کرومیوم سنگ دارد. تکرار بلورهای مرکب کانی متساعد برای انکسار می سازند. در استحکام و عدم شکنندگی یاقوت سرخ اولین و از نظر سختی دومین بعد از الماس است. بلورهای منشور 3 وجهی با انتهای مخروطی یا مسطح هستند. هم زمان با رشد بلورها و بسته به شرایط زمین شناختی و کانی های موجود لایه های جدیدی تشکیل می شود و تنوع رنگ ها به نام منطقه بندی رخ می دهد.

كوارتز (sio2)در حالت عادي بي رنگ است .كه به آن در كوهي گفته مي شود. در صورت وجود نا خالصي يه رنگ هاي شيري،قرمز،بنفش. . . . ديده مي شود.

عقيق كوارتز قرمز رنگ است و آمتيست كوارتز بنفش رنگ است

از كوارتز در جواهر سازي ، شيشه سازي ، تهيه كاغذ سمباده ،...... استفاده مي شود

آمتيست نوعي كوارتز  است كه بخاطر ناخالصي منگنز چنين رنگ زيبايي پيدا مي كند.

این کانی(الیوین) سبز زیتونی با جلای شیشه ای و فاقد رخ است.جزء کانی حرارت بالاست در مجاورت آبهای گرم به سرپانتین و سپس به تالک تیدیل می شود

میکای سیاه سیلیکات تیره دارای رخ یک جهتی وحاوی آهن منیزیم و پتاسیم آبدار است

میکای سفید یک سیلیکات روشن دارای آومینیم و پتاسیم است بی رنگ تا سفیدمی باشد

مهمترين ميكاي پگماتيتي مسكوويت يا ميكاي سفيد است. اين كاني از لحاظ مصرف در نوع صفحه اي و پولكي توليد مي‌شود. ميكاي صفحه‌اي براي مصارف الكترونيك، اپتيك و عايق‌سازي حرارت و جريان الكتريسيته بكار برده مي‌شود. اما ميكاي پولكي به عنوان پركننده در سيمان، آسفالت، رنگ، تزئين بتون،

شاید به زودى تصور متداول درباره الماسها به کلى دگرگون شود. الماسهایى  که بخاطر زیبایى ، کمیاب بودن و زمان طولانى تولیدشان ارزش فوق العاده‌اى  داشتند، امروزه در آزمایشگاه و در مدت زمانى حدود یک ساعت بوجود مى‌آیند. اینکه این دگرگونى چه تأثیرى در صنعت جواهرسازى یا قیمت الماسهاى طبیعى در  بازار خواهد داشت هنوز در پرده‌اى از ابهام است. اما درباره نقش این  الماسهاى آزمایشگاهى در تکنولوژى ، شایعه‌هایى برخاسته از مجامع علمى به  گوش مى‌رسد.

بیشتر از هشتاد درصد از الماسهاى معدنى طبیعى به مصارف صنعتى از قبیل ابزارهاى  برش یا مواد ساینده براى تراشکارى و پرداخت دیگر سنگهاى قیمتى ، فلزات ، گرانیت و شیشه مى‌رسند. استفاده از الماس به عنوان نیم رسانا نیز نیازمند شرایط ویژه‌اى مثل بالاترین درجه خلوص ، بهترین بلورینگى و  تعیین اتمها به لحاظ الکتریکى فعال براى ایجاد گذرگاه الکتریکى در وسیله  مورد نظر است.
اما تمامى الماسهاى طبیعى بخاطر نقصها ، ناخالصیها و  ساختار ضعیفشان براى مصارف الکترونیکى نامناسبند. حتى با اینکه الماسهاى  مصنوعى و طبیعى داراى کیفیت جواهرى بسیار ارزشمند هستند، اما ممکن است  بخاطر رگه‌هاى ناچیز ناخالصیها براى استفاده به عنوان نیم رسانا مناسب  نباشند. در واقع تنها خالصترین این سنگها در کاربردهاى الکترونیکى پرقدرت  از سلفونها گرفته تا کامپیوترهاى شخصى و خطوط ارتباطاتى قابل استفاده‌اند.

دورنماى الماس

میزان ذخیره الماس جهان در سال 1979 بدین شرح می‌باشد. زئیر 120 ، شوروی (سابق) 250 ، آفریقای جنوبی 72 ، بوستوانا 60 ، نامیبیا 15 ، آنگولا 20 ،  سیرالئون 6 و لسوتو 5 میلیون قیراط ذخیره دارند. همچنین میزان الماس تولیدی جهان در سال 1979 بدین شرح می‌باشد: زئیر 11160 ، شوروی (سابق) 10700 ،  آفریقای جنوبی 7640 ، بوتسوانا 3340 ، نامیبیا 1950 ، عتا 1500 ، آنگولا 750 ، ونزوئلا 750 و سیرالئون با 710 قیراط بیشترین تولید الماس جهان را به خود اختصاص داده‌اند.

تولید الماس

الماس بطور طبیعى تحت فشارهاى زیاد اعماق زمین و در زمانى طولانى شکل  مى‌گیرد. اما در آزمایشگاه مى‌توان به کمک دو فرآیند مجزا در زمانى بسیار  کوتاهتر الماس تولید کرد. فرآیند فشار بالا _ دما بالا (HP HT) اساساً  تقلیدى است از فرآیند طبیعى شکل گیرى الماس در حالى که فرآیند رسوب گیرى  بخار شیمیایى (CVD) دقیقاً خلاف آن عمل مى‌کند. در واقع CVD بجاى وارد کردن فشار به کربن براى تولید الماس با آزاد گذاشتن اتمهاى کربن به آنها اجازه  مى‌دهد با ملحق شدن به یکدیگر به شکل الماس در آیند.
این دو تکنیک  براى اولین بار در دهه 1950 کشف شدند. به گفته باتلر که هفده سال روى تولید الماس با استفاده از تکنیک CVD کار کرده است «از آنجا که پیشگامان تولید  الماس بدون فشار بالا در دهه 1950 با تمسخر سایرین از میدان به در شدند. تکنولوژى CVD هنوز دوران کودکى‌اش را سپرى مى‌کند.» هر دو فرآیند قادرند با سرعتى خیره کننده الماسهایى با کیفیت جواهر تولید کنند، اما در نهایت این  فرآیند CVD است که بخاطر کنترل ساده ناخالصى و اندازه محصول براى  تکنولوژیهاى الکترونیکى مناسب‌ترین خواهد بود.
فرآیند CVD با قرار دادن ذره بسیار کوچکى از الماس در خلأ آغاز مى‌شود. سپس گازهاى هیدروژن و متان به محفظه خلأ جریان مى‌یابند. در ادامه پلاسماى تشکیل شده باعث شکافته شدن هیدروژن به هیدروژن اتمى مى‌شود که با متان  واکنش مى‌دهد تا رادیکال متیل و اتمهاى هیدروژن بوجود آیند. رادیکال متیل  نیز به ذره الماس مى‌چسبد تا الماس بزرگ شود. رشد الماس در تکنیک CVD ،  فرآیندى خطى است، بنابراین تنها عوامل محدودکننده اندازه محصول در این روش  بزرگى ذره ابتدایى و زمان قرار دادن آن در دستگاه است.
به گفته دیوید هلیر (D. Hellier) ، رئیس بخش بازاریابى کمپانى ژمسیس ، «فرآیند HP HT نیز با ذره کوچکى از  الماس آغاز مى‌شود. هر ذره الماس در محفظه‌هاى رشدى به اندازه یک ماشین  لباسشویى ، تحت دما و فشار بسیار بالا درون محلولى از گرانیت و کاتالیزورى فلزى غوطه‌ور مى‌شود. در  ادامه تحت شرایط کاملاً کنترل شده‌اى این الماس کوچک به تقلید از فرآیند  طبیعى ، مولکول به مولکول و لایه به لایه شروع به رشد مى‌کند.»
گر  چه جنرال الکتریک در تولید الماسها به این روش پیشگام است و الماسهاى ساخته شده با تکنیک HP HT را براى مصارف صنعتى به بازار عرضه مى‌کرد اما تا پیش  از آنکه کمپانى ژمسیس با ساده سازى این فرآیند امکان تولید نمونه‌هایى با  کیفیت جواهر را فراهم کند، هرگز آن الماسها به عنوان سنگهاى قیمتى به فروش  نرسیده بودند.

در واقع الماسهاى زینتى مصنوعى بخش کوچک و در عین حال پر سودى از صنعت الماس  را تشکیل مى‌دهند. این الماسهاى رنگى که در مقایسه با همتاهاى بى‌رنگ شان  فوق العاده کمیاب و در نتیجه بسیار گرانبها ترند با توجه به نوع ناخالصیها  در رنگهاى گوناگون از قرمز و صورتى گرفته تا آبى ، سبز و حتى زرد روشن و  نارنجى تولید مى‌شوند. در واقع این الماسها مى‌توانند چنان کیفیت بالایى  داشته باشند که حتى ماشینهاى ساخته شده براى تشخیص سنگهاى مصنوعى از طبیعى  در تفکیکشان از یکدیگر دچار مشکل شوند، همانطور که امروزه برخى از بزرگترین الماس فروشان در صنعت نیز به زحمت از پس آن بر مى‌آیند.
شباهت فوق  العاده نمونه هاى مصنوعى و طبیعى باعث شده است تا تاجران الماس براى تشخیص  الماسهاى رنگى مصنوعى از سنگهاى طبیعى دست به دامن آزمایشگاههاى الماس  بلژیک و دیگر نقاطى شوند که بطور سنتى عهده دار تجزیه و تحلیل و تأیید  الماسها از نظر بزرگى قیراط ، رنگ و شفافیت هستند.

تشخیص الماسهای مصنوعی

آزمایشگاه آنتورپ و چند تایى دیگر در سراسر جهان براى تشخیص الماسهاى  مصنوعى بطور عمده از دو نوع دستگاه استفاده مى‌کنند. در دستگاه نوع اول با  تابش نور به الماس مشخصات طیفى نور جذب یا ساطع شده تجزیه و تحلیل مى‌شود. اگر نشانه‌هایى از الماس مصنوعى مشاهده شد، آزمایشگاه دستگاه دوم را بکار  مى‌گیرد که این دستگاه براى آشکار ساختن ساختار درونى کریستال از نور فرابنفش استفاده مى‌کند. این دستگاهها نقصهاى موجود در الماس را حتى در مقیاس میکروسکوپى یا اتمى نیز بررسى مى‌کنند.
در واقع الماسها نیز درست مثل درختان داراى حلقه‌هاى رشدى در اطراف هسته  درونى هستند. الماسهایى که در آزمایشگاه تولید یا براى تغییر رنگ دستکارى  شده باشند، ساختار رشد متفاوتى از خود نشان مى‌دهند. بنابراین با اینکه  آزمایشگاهها با استفاده از این دستگاهها قادر به تشخیص الماسهاى مصنوعى از  طبیعى هستند اما نگرانى عمده در صنعت الماس جایى است که افراد بدون این  دستگاهها توانایى تشخیص سنگهاى مصنوعى را نخواهند داشت.

الماس مصنوعی

این نوع الماس برای نخستین بار توسط گروهی از دانشمندان سوئدی در سال 1953ساخته شده است. جنرال الکتریک در سال 1954 برای اولین مرتبه با استفاده از گرافیت در فشار 50 تا 60 کیلو بار و دمای 1500 درجه سانتیگراد توانست الماس مصنوعی بسازد. در روش جدید که توسط ژاپنیها ابداع گردیده ، بخار کربن بر روی یک صفحه سرد جمع می‌شود، ابتدا CH₄ و H₂ در میکروویو در دمای بیش از 2000 درجه سانتیگراد حرارت داده می‌شود و بخار کربن بر روی یک صفحه سرد متمرکز می‌شود.

موارد مصرف الماس

الماس دارای مصارف صنعتی و زینتی است. گر چه الماس را بیشتر به عنوان  زینت بخش می‌شناسند، ولی بیش از 80 درصد آن به مصارف صنعتی می‌رسد. میزان  الماس مصرفی در صنعت از 74 درصد در سال 1934 به 89 درصد در سال 1979 فزونی  گرفته است. مصارف عمده الماس در صنعت جهت برش مواد بسیار سخت نظیر فولادهای آلیاژی و کاربید تنگستن ، ساییدن ، اره کردن سنگ و بتون و حفاریها بکار می‌رود.

تقسیم بندی الماسها بر اساس مصارف صنعتی

الماسها بر اساس مصارف صنعتی آنها به چهار گونه تقسیم می‌شوند:

1. الماس صنعتی که به علت شکل و رنگ آن ، مصرف زینتی ندارد.
2. الماس بورت که قطعه‌های کوچک و شکل نامناسب دارد.
3. الماس کاربونادو که مخلوطی از الماس ، گرافیت و کربن بی‌شکل (آمورف) است.
4. الماس بالاس
   12.5 درصد الماس تولیدی جهان به مصرف ساخت مته‌های حفاری و چاله زنی می‌سرد. 2.5 درصد دیگر هم از الماس تولیدی در ساختن ماشینهای  برش و پولیش و 75 درصد دیگر به صورت پودر و یا مواد ساینده به مصرف می‌رسد. مصارف صنعتی الماس به اختصار شامل ، مته‌های الماسی ، مواد ساینده‌ها ، اره‌های الماسی ، لوازم دندانپزشکی و جراحی و دستگاههای برشی و پولیش می‌گردد.

الماس در صنعت الکترونیک

به گفته جیمز باتلر (J.Butler)، یکى از شیمیدانان محقق در آزمایشگاه  تحقیقات نیروى دریایى ایالات متحده ، به لحاظ تاریخى سه مشکل عمده سر راه  استفاده از الماسهاى طبیعى در کاربردهاى الکترونیکى وجود داشته است. الماسهاى طبیعى همیشه به شکل بازدارنده‌اى براى استفاده همه جانبه گران  بوده‌اند و یافتن سنگهاى بزرگ با خلوص کافى نیز بسیار دشوار است. علاوه بر  این هیچ دو سنگى دقیقاً شبیه هم نیستند و خواص منحصر به فرد در هر یک  مى‌تواند مشکلاتى را در مدارهاى الکترونیکى به بار آورد. آخرین مشکل در  استفاده از الماس براى کاربردهاى الکترونیکى و کامپیوترى نیز نیاز به دو  نوع الماس یعنى سنگهاى نوع n و p براى هدایت الکترونیکى بوده است.
در دستگاههاى مجتمع باید از هر دو نوع الماس نیمه رساناى n و p استفاده کرد،  اما الماسهاى نوع n بطور طبیعى وجود ندارند و الماسهاى نوع p الماس آبى ،  به قدرى نادرند که هیچ راه مقرون به صرفه‌اى براى استفاده از آنها پیدا  نشده است. به هر حال الماسهاى مصنوعى این مشکلات را برطرف مى‌کنند. به گفته رابرت لینارس (R. Linares) ، بنیان گذار کمپانى آپولو دیاموند براى مثال مى‌توان با افزودن ناخالصى فلز برون به الماس ، نوع P یعنى الماس آبى را تولید کرد.
بطور مشابه دانشمندان مى‌توانند با افزودن فسفر به الماسهاى بى رنگ ، الماس نوع n را نیز تولید کنند. ما براى استفاده از الماس به نوع نیمه رسانا در  دستگاههاى الکترونیکى پرقدرت نیاز به ترکیبى لایه‌اى از این دو نوع الماس  داریم. علاوه بر این با توجه به اینکه الماسهاى بى‌رنگ خالص در عمل بیشتر  از آنکه رسانا باشند عایق هستند، مى‌توان لایه‌هایى از آنها را به این  ترکیب افزود.
امروزه نیم رساناهاى بسیارى مثل سیلیکون در گستره وسیعى از دستگاههاى الکترونیکى بکار مى‌روند. اما الماس با توجه  به دامنه تغییرات حرارتى و سرعت فوق العاده بیشترش ، تنها در مقایسه با  خلاء است که عنوان دومین نیم رساناى برتر جهان را به خود اختصاص مى‌دهد. الماس با داشتن چنین ویژگیهایى و بخصوص امروز که آزمایشگاه قادر به تولید سنگهاى خالص و ناخالص کنترل شده‌اند، مى‌تواند  پایه گذار انواع سراسر نوینى از دستگاههاى الکترونیکى پرقدرت باشد. با  اینکه استفاده از الماس در صنایع الکترونیک به چند دهه دیگر واگذار شده  است، اما به اعتقاد لینارس این سنگ قیمتى صنایع نیم رسانا سازى را به کلى  دگرگون خواهد کرد.

برخى از کاربردهاى عملى الماس

• لوازم الکترونیکى ولتاژ و توان بالا مثل ترنهاى سریع السیر.
• دستگاههاى فرکانس بالا مثل رادارهاى پرقدرت و ایستگاههاى مخابراتى سلولى.
• دستگاههاى میکرو و نانو الکترو مکانیکى مثل ساعتها و فیلترهاى تلفنهاى سلولى.
• محاسبات کوانتومى مثل موارد مورد نیاز در ارتباطات امن.
• آشکارساز پرتوهاى پر انرژى مثل پرتو سنجهاى پزشکى.
• اپتیک و لیزرهاى پرقدرت مثل آنچه در کابل و خطوط تلفن یا پنجره شاتلهاى فضایى بکار می‌رود.
• الکترودهاى الماسى مقاوم به خوردگى که مى‌تواند محیطهاى آلوده را پاک کن

رده بندی سنگها:

تعریف سنگ

تعریف کانی

اقسام کانیها ( سیلیکاتها – غیر سیلیکاتها )

کانیهای ماگمایی – کانیهای رسوبی – کانیهای دگرگونی

نمونه های کانیها :

کوارتز – فلدسپات – کائولن – میکای سفید – آمفیبول – پیروکسن – الیوین – تالک – باریت – گالن – استیب نیت – زرنیخ – پیریت – مانیتیت – هماتیت – لیمونیت – کرومیت –گرافیت – کلسیت – دولومیت – ژیپس– انیدریت – هالیت.

انواع سنگها : 

الف- سنگهای رسوبی

1- سنگهای تخریبی: کنگلومرا – ماسه سنگ – سنگ رس.

2- سنگهای رسوبی شیمیایی آهکی : سنگ آهک – دولومیت – مارن – تراورتن – گل سفید – لوماشل .

3- سنگهای رسوبی تبخیری : گچ – نمک .

4- سنگهای رسوبی آلی سوختنی : ذغال سنگ- نفت وگاز

ب- سنگهای آذرین :

1- آذرین درونی : گرانیت – دیوریت – گابرو – پگماتیت .

2- آذرین بیرونی : ریولیت – آندزیت – بازالت – پونس – ابسیدین .

ج – سنگهای دگرگونی :

شیست – سنگ لوح – گنیس – مرمر – کوارتزیت .

اقسام دگرگونی

عوامل موثر در دگرگونی

اقسام فسیلها

تعریف سنگ:

مواد تشکیل دهنده پوسته زمین را سنگ می گویند مانند سنگ گرانیت- سنگ آهک .

تعریف کانی :

اجزاء تشکیل دهنده سنگ را کانی گویند که معمولا" متبلورمی باشد وترکیب شیمیایی ثابتی دارند مثل کوارتز- میکا – فلدسپات- کلسیت.

البته برای کانی تعریف تخصصی تری بیان می شود ( به مواد جامد،خالص،بلورین که دارای نقطه ذوب معین باشند و موجودات زنده در تشکیل آنها نقشی نداشته باشند کانی می گویند.)

اقسام کانــــــــی ها(ازنظر ترکیب شیمیایی وساختمان اتمی به دو دسته تقسیم می شوند )

1- کانی های سیلیکاتی : کانی هایی هستند که دارای بنیان سیلیس (سیلیسم-اکسیژن)می باشندو نمونه های آن عبارتند از :کوارتز-فلدسپات ها- میکاها-آمفیبول ها- پیروکسن ها-الیوین

2- غیر سیلیکات ها: عبارتند از:

الف- کربناتها مانند کلسیت – دولومیت

ب- سولفیدهامانند زرنیخ – استی بنیت – گالن – پیریت

ج- اکسیدها مانند هماتیت – لیمونیت – منیتیت – کرومیت

د- سولفاتها مانند باریت – ژیپس – انیدریت

ه- کلریدها مانند هالیت – سیلویت

و- فسفاتها مانند آپاتیت – فیروزه

اقسام کانیها از نظر منشاء تشکیل سه نوع هستند .

1- کانیهای ماگمایی : که بر اثر سرد شدن موادمذاب ماگما یا گازهای ماگما بوجود آمده اندو به دو دسته سیلیکاتی وغیر سیلیکاتی تقسیم می شوند .

2- کانیهای رسوبی : از ته نشین شدن کانی های مختلف تخریبی یا واکنش های شیمیایی بوجود می آیندمانند سولفاتها – کلریدها .........

3-کانی های دگرگونی : از دگرگون شدن سنگها بوجود می آیند مانند گرافیت و گرونا .

مشخصات بعــضی کــانــــی ها

1- کــــوارتـــــز:

دُر کوهی نام دارد، جزء کانی های سیلیکاتی بدون آهن ومنیزیم می باشد .ترکیب آن 

Sio2   می باشد.شکستگی صدفی دارد. سختی آن 7 می باشد یعنی شیشه را خط می اندازد.

خالص آن شفاف است وبه علت ناخالصی به رنگهای مختلف در می آید .

کوارتز غالبا" به صورت منشور 6 گوش است و در دمای 1700 درجه سانتی گرادذوب می شود . آب واسید به جزاسید فلوئوریدریک بر کوارتز اثر ندارد . این کانی در سنگ گرانیت به صورت رگه ایی و در ماسه سنگها وسنگ کوارتزیت وجود دارد .

موارد استفاده از کوارتـــــز

در صنعت شیشه سازی،ساختن عدسی ها، هسته ترانزیستورها،سیستم های مخابراتی ودر پزشکی ازآن استفاده می شود . عقیق نوعی کوارتز است که در جواهر سازی کاربرد دارد .

2- فلـــدسپـــات

جزء کانی های سیلیکاتی است.ترکیب آن سیلیکات آلومینیوم ویکی از فلزات قلیایی سدیم،پتاسیم،کلسیم می باشد .

اقسام فلدسپات ازنظر ترکیب بدو دسته تقسیم می شود .

الف - ارتوکلاز: که صورتی رنگ است ودر سنگهای آذرین روشن وجود داردوترکیب آن

سیلیکات آلومینیوم وپتاسیم می باشد . Si3O8Alk

ب- پلاژیوکلاز : فلدسپاتهای سدیم وکلسیم دار نامیده می شود و سفید رنگ است .

از تجزیه و هوازدگی شیمیایی فلدسپات خاک چینی (کائولن) بوجود می آید .فلدسپات در منطقه الوند همدان و همچنین در جاده بروجرد – اراک واطراف تویسرکان والیگودرز وجود دارد .

3- کــائـــولـــن

از تجزیه فلدسپاتها کائولن بوجود می آید که سفید رنگ است و ترکیب آن سیلیکات آلومینیوم آبدار است .از کائولن در صنعت چینی سازی وسرامیک و صنایع الکتریکی استفاده می شود .

کائولن در روستای حاجی آباد 50 کیلومتری جاده بروجرد – اراک وجود دارد .

4- مـــیـکــای ســـــفـیـد

جزء کانیهای سیلیکاتی می باشد . ترکیب آن سیلیکاتهای آلومینیوم و پتاسیم آبدار می باشد .

به آسانی ورقه،ورقه می شود و در مقابل حرارت مقاومت دارد .اسید بر آن اثر ندارد .

موارد استفاده:

به عنوان طلق چراغها و ...و به عنوان عایق در وسایل الکتریکی بکار می رود .میکای سفید در روستاهای منگاوی 35 کیلومتری جاده همدان – ملایر وجود دارد .

5- آمــفـیـبــــول

جزء کانی های سیلیکاتی می باشد. آمفیبولها سیلیکاتهایی هستند که فرمول مشخص ندارند .

در سنگهای آذرین تیره وجود دارند . یک نمونه آمفیبول آزبست نام دارد که به آن پنبه کوهی می گویند . رنگ سفید مایل به خاکستری دارد جلای ابریشمی دارد .در تهیه لباسهای ضد آتش نخهای نسوز وآجر نسوز و تهیه لوله ها وشیروانی های ایرانیت ودرلنت ترمز اتومبیل ها از آن استفاده می شود .

6- پــیــروکــــــــسن

جزء کانیهای سیلیکاتی میباشد یک نمونه آن اوژیت نام دارد که سیاه رنگ است . ترکیب شیمیایی سیلیکاتهای کلسیم ،آهن ومنیزیم می باشد . در سنگهای آذرین تیره وجود دارد.

7- اولــــیـــویـــــن

جزءکانیهای سیلیکاتی می باشدکه به رنگ سبز زیتونی است. ترکیب اولیوین سیلیکات آهن ومنیزیم می باشد  (MgFe)SiO4

   سختی 6.5است. اسید کلریدریک به آسانی آن را تجزیه می کند.

اولیوین بر اثر تجزیه به سرپانتین و سپس به تالک تبدیل می شود .

8- تالــــــــــک

از تجزیه اولیوین بوجود میآید- ترکیب آن سیلیکات ئیدراته منیزیم میباشد-سفید رنگ است.

از تالک در پزشکی ،لاستیک سازی ،کاغذ سازی ،سرامیک ،پودر بچه وپودرآرایش استفاده می کنند . تالک واولیوین درجاده بروجرد به طرف خرم آباد کیلومتر 25 درده گوشه محسن وجود دارد .

9- باریــــــت

جزءکانیهای غیرسیلیکاتی است- رنگ سفید یا خاکستری-جلای فلزی دارد سختی 2.5 تا 3 وزن مخصوص 4.5 دارد به عنوان گل حفاری چاههای نفت ودر ساختمان دیوارهای راکتور اتمی جهت غیر قابل نفوذ نمودن اشعه ایکس ودر صنایع رنگ سازی به کار می رود.      ترکیب آن سولفات باریم(Baso4 ) می باشد.

10- گـــالـــــن

سنگ معدن سرب است. رنگ خاکستری دارد –جلای فلزی دارد- سختی 2.5 تا 3 ترکیب آن

سولفید سرب است   PbS.وزن مخصوص آن 7.5 ،اسید نیتریک گالن را حل نموده و  تولید رسوب گوگردی می نماید .

موارد استفاده در باطری سازی –شیشه سازی ودر حروف ماشینهای چاپ ودرنقاشی وپزشکی جهت ساختن روپوشهای ضد اشعه يX وپوشش راکتور های اتمی از آن استفاده می شود .

گالن در معدن سرب(سرمک) آهنگران در20 کیلومتری جاده ملایر- اراک وجود دارد .

11- اســتــیــب نــیــت

فرمول شیمیایی سولفید آنتیموان Sb2S3 – رنگ خاکستری – دارای جلای فلزی می باشد

سختی آن 2 – وزن مخصوص 4.6 – اسید کلریدریک ومخلوط آمونیاک ونیترات نقره بر آن اثر میکند .

موارد استفاده : آلیاژآنتیموان با سرب سبب سختی آن میگردد ازاین آلیاژ در تهیه حروف چاپ، صفحات سربی ،پیل انباره وگلوله های توپ استفاده می شود .در داروسازی ،رنگ سازی و همچنین در ساختن کبریت مورد استفاده قرار می گیرد .

محل  پیدایش روستای داشکسن بهارلو از توابع قروه کردستان .

12- زرنیخ

ترکیب آن سولفید آرسنیک میباشد AS2S3.دورنگ دارد .جلای رزینی دارد .

زرنیخ زرد( زرنیخ ارپیمان)

زرنیخ قرمز(رآلگار) دارای سختی 2 وچگالی 3.5 مباشد.ASS

موارد استفاده از این کانی در رنگ سازی ،شیشه سازی، آتش بازی در ساختن ترقه وپزشکی

زرنیخ در تکاب زنجان وجود دارد .

13- پـیـریت

به معنی آتش است به رنگ زرد آتشین وجلای فلزی دارد ودر سنگ های آذرین موجود است وبه طلای ابلهان معروف است . درجه سختی6.5 ،وزن مخصوص 5 ودر اسید کلریدریک حل میشود . از پیریت در تهیه اسید سولفوریک نیز استفاده می گردد.

14- ماگنتیت(مانیتیت)

اکسید مغناطیسی Fe3o4: جذب آهنربا میشود ،دارای رنگ سیاه ،در اسید کلریدریک حل

میشود.در تهیه آهن استفاده میشود ودر کوه آلمه قولاخ روستای باباعلی در 35 کیلومتری جاده همدان- قروه یافت میشود.

15- هماتیت

هماتیت به معنی خون ،به رنگ قرمز (به رنگهای سیاه،قهوه ایی،قرمزیا خاکستری فولادی موجود است) سختی6.5 ، وزن مخصوص5 .این کانی در اسید کلریدریک حل میشود در تهیه آهن از ان استفاده میشود .به مقدار زیاد در معدن چغارت بافق یزد معدن شمس آباد اراک وروستای باباعلی یافت میشود .

16- لیمونیت

ترکیب آن اکسید آهن آبدار است Fe2o3(3H2O). زرد رنگ یا قهوه ای است . در تهیه آهن

از آن استفاده می شود .

17 کرومیت

از ترکیب اکسید آهن وکروم میباشد FeCr2O4. کرومیت به رنگهای سیاه وقهوه ای تیره وجود دارد – خاصیت آهربایی ضعیفی دارد .

ازآن کروم بدست می آورند که درصنایع فلزی بخصوص صنایع آهن استفاده میشود.

کروم سختی وکشش فولاد را در مقابل زنگ زدگی زیاد میکند . درساختن بدنه تانکها ی نفت و کشتیهای جنگی استفاده می شود . در سپر ودستگیره اتومبیل روکشی از کروم می کشند .

کرومیت در اطراف میناب و اسفندقه کرمان وجود دارد.

18- گــــرافیت

به معنی نوشتن میباشد . گرافیت ازکربن تشکیل شده،بسیارنرم است رنگ خاکستری دارد.

گرافیت کانی دگرگونی میباشد از دگرگون شدن زغال سنگها بدست میآید.

درساختن مداد،زغال الکتروموتورها،زغال پیلها،زغال کلاچ اتومبیلها،به عنوان روغن در ماشینهای حرارتی وهمچنین در رنگ سازی ازآن استفاده میشود .

در روستای دره مرادبیک همدان (بالای سیلوار) دره سوخته وجود دارد.

19- کلسیت

ترکیب آن کربنات کلسیم است اگر خالص باشد شفاف یا سفید رنگ است . بلور متوازی السطوح دارد.سختی آن 3میباشد.اسید کلریدریک سرد ورقیق آن را حل میکند .اگر کلسیت راحرارت دهیم به اکسید کلسیم یا آهک ساختمانی تبدیل میشود – بلور سنگهای آهکی است.

موارد استفاده در کارهای ساختمانی ودر کارخانه سیمان به عنوان کمک ذوب بکار می رود و همچنین در رنگ سازی ولاستیک سازی مورد استفاده دارد . در غارهای آهکی به صورت رگه ای در اغلب کوههای آهکی وجود دارد.

20-دولومیت

ترکیب آن کربنات مضاعف کلسیم و منیزیم می باشد . رنگ خاکستری دارد . بر اثر واکنش شیمیایی در دریا به وجود می آید . اسید کلریدریک گرم و غلیظ بر آن اثر دارد .

موارد استفاده آن مانند کلسیت است .

21-ژیپس

بلور سنگ گچ می باشد .سختی آن 2 که با ناخن خط بر می دارد . ترکیب آن سولفات کلسیم آبدار است .CaSO4,2H2O

جزء کانیها یا سنگهای تبخیری می باشد، در دریاچه های شور تشکیل می شود . اگر 120تا130 درجه ی سانتیگراد به آن حرارت داده شود 1.5 مولکول آب آن خارج شده و به گچ بنایی تبدیل می شود .

موارد استفاده: در ساختمان سازی ، مجسمه سازی ، قالب گیری از آن استفاده می شود .

در گردنه ی آوج ، غرق آباد ساوه ،قم ،سمنان و... وجود دارد.

22-انیدرید

ترکیب آن سولفات کلسیم بدون آب است . از ژیپس سخت تر است در ایران ژیپس و انیدرید به سنگ پوشش نفت مشهور است .

23-هالیت

بلور نمک طعام است .بلورهای مکعبی شکل دارد .شفاف و شور مزه است .ترکیب آن کلرید سدیم NaCL می باشد. در دریاچه های شور بر اثر تبخیر به وجود می آید .

موارد استفاده:در صابون سازی ، دباغی ، تصفیه نفت ، سرامیک سازی ، داروسازی و به عنوان خوراک از آن استفاده می شود .

معدن نمک در خرقان آوج ، قم ، سمنان ، بندرعباس ، دریاچه ی قم،دریاچه ی ارومیه و جزیره هرمز وجود دارد.

انواع سنگها از نظر منشاء تشکیل

1- سنگ های آذرین        2- سنگ های رسوبی          3- سنگ های دگرگونی

تعریف سنگ های آذرین : سنگهایی هستند که از سرد شدن موادمذاب بوجود می آیند .

انواع مواد مذاب :

1-     ماگما : مواد مذاب درونی زمین را که دارای گازهای محلول می باشد ماگما می گویند .

2-     گدازه(لاوا): مواد مذابی را که درسطح زمین جریان میابند وفاقد گاز می باشند را گدازه می گویند .

اقسام سنگهای آذرین

1-     سنگهای آذرین درونی (پلوتونیک): سنگهایی هستند که از سرد شدن تدریجی ماگما دردرون زمین بوجود می آیند ودارای بلور می شوند .

نمونه هایی از سنگهای آذرین درونی:

الف- گرانیت : دارای کانیهای کوارتز— فلدسپات (اورتوکلاز) --- میکای سیاه میباشد. دارای خاصیت اسیدی ، رنگ روشن و متبلور بوده ودر الوند همدان وجود دارد.

ب- دیوریت : دارای کانیهای میکای سیاه – فلدسپات ( پلاژیوکلاز) --  آمفیبول و کمی پیروکسن است . خاصیت خنثی ، متبلور ودارای رنگ خاکستری است .

ج- گابرو : دارای کانیهای پیروکسن-اُلیوین – فلدسپات ( پلاژیوکلاز) می باشد. متبلور دارای خاصیت بازیک و به رنگ تیره می باشد .

د- پگماتیت : دارای کانیهای مختلف بزرگ می باشد. ودر آن کانیهایی مثل میکای سفید - کوارتز - فلدسپات - تورمالین و...وجود دارد . گرانیت – دیوریت – گابرو – پگماتیت در باتولیت الوند  همدان وجود دارد.

2-     سنگهای آذرین بیرونی ( آتشفشانی یا ولکانیک)

سنگهایی هستند که بر اثر سرد شدن سریع گدازه درسطح زمین بوجود می آیند و ریز بلور یا فاقد بلور میباشند .

نمونه هایی از سنگهای آذرین بیرونی

الف- ریولیت : رنگ روشن – خاصیت اسیدی- فاقد بلور میباشد . از کانیهای کوارتز – میکای سیاه – فلدسپات (ارتوکلاز) تشکیل شده است . در مناطق آتشفشانی مثل باباگرُگرُ- اطراف قروه – جاده قم-- تهران و... وجود دارد .

ب- آندزیت : کانیهای تشکیل دهنده آن مانند دیوریت شامل میکای سیاه – پلاژیوکلاز – آمفیبول وکمی پیروکسن است. دارای خاصیت خنثی بوده ودر باباگرُگرُ– گردنه آوج– علی آباد قم – تفتان و... وجود دارد .

ج- بازالت :ترکیب بازالت مانند گابرو می باشد یعنی از کانیهای پلاژیوکلاز – پیروکسن – اُلیوین و کمی آمفیبول تشکیل شده و دارای خاصیت بازیک می باشد . دارای بلورهای ریز یا فاقد بلور بارنگ تیره می باشد .

د- پونس (سنگ پا) :سنگ آذرین بیرونی است و هنگامی که مواد مذاب درونی به سطح زمین میرسد گازهای موجود در آن خارج شده که محل خروج گازها بصورت حفره باقی می ماند و حالت اسفنجی پیدا میکند و سبب سبک شدن آن میشود . فاقد بلور است . پونس بازالتی سیاه رنگ است. پونس در دماوند – اطراف قزوین وزنجان ودر باباگرُگرُ وجود دارد .

ه- اُبسیدین : مانند شیشه فاقد بلور است . شکستگی صدفی دارد و به رنگهای مختلف در اطراف کوههای آتشفشانی وجود دارد . در تهیه شیشه های رنگی کاربرد دارد .

2-سنگ های رسوبی :

       تعریف رسوب : شامل ذرات ریز و درشتی است که منشاء تخریبی یا شیمیایی یا آلی دارد که در مسیر رود یاکف دریا یا دریاچه ها ته نشین شده و منفصل از هم می باشند .

تعریف سنگهای رسوبی : هرگاه رسوبات نرم ومنفصل از هم بوسیله سیمان یا عوامل مختلف به هم بچسبند سنگهای رسوبی بوجود می آیند .

اختصاصات سنگ های رسوبی : دارای دوصفت می باشند .

1-     سنگهای رسوبی بخاطر تغییر جنس یا رنگ رسوبات یا تغییر در شرایط رسوبگذاری ( تغیر سرعت رود ویا پسروی  وپیشروی دریا ) لایه لایه می باشند .

2-     در اغلب سنگهای رسوبی فسیل جانوران و گیاهان گذشته زمین وجود دارند .

تعریف فسیل (سنگواره ) : به آثار وبقایای جانوران وگیاهان گذشته زمین که در سنگ ها پیدا می شوند فسیل می گویند به شرطی که نسل جاندار از بین رفته باشد .

انواع سنگ های رسوبی از نظر منشاء

به سه دسته تقسیم میشوند

1-     سنگ های رسوبی تخریبی : سنگهایی هستند که از به هم چسبیدن ذرات تخریبی سنگهای دیگر بوسیله سیمانی از جنس آهک یا سیلیس یا هماتیت بوجود می آیند .

نمونه هایی از سنگهای رسوبی تخریبی

الف- کــنگــلو مــرا: سنگهای درهم نامیده میشود که جزء سنگهای رسوبی تخریبی است،از به هم چسبیدن ذرات ریگ ،شن وماسه بوسیله خمیره ایی کنگلومرا بوجود می آید .کنگلومرا دو نوع است .

1- اگر قطعات تشکیل دهنده کبگلومرا صاف وصیقلی باشند به آن پودنگ می گویند

2- اگر قطعات تشکیل دهنده کنگلومرا زاویه دار باشند برش نام دارد .Beresh) )

کنگلومرا مشخص کننده سواحل دریاهای گذشته زمین است .

ب- ماسه سنگ :هر گاه ذرات ماسه (قطر ذرات ماسه بین 6/. تا2میلیمتر است) بوسیله خمیره ای به هم بچسبند وسخت شوند ماسه سنگ نامیده میشود . اغلب ماسه سنگها متخلخل میباشند وآب ونفت در آنها ذخیره میشود .

تفاوت کنگلومرا وماسه سنگ در قطر ذرات وبافت آنها می باشد .

ج- سنگ رس(سنگ رست) : جزء سنگهای رسوبی تخریبی است. از بهم چسبیدن ذرات رُس (قطر ذرات رُس از 6/. میلیمتر کمتراست) براثر فشار طبقات بالایی ومتراکم شدن بوجود میآید. نوعی سنگ رُس لایه لایه شیل نام دارد که به علت ناخالصی به رنگهای مختلف وجود دارد .

2-     سنگهای رسوبی شیمیایی وآلی وتبخیری: سنگهایی هستند که بر اثر واکنش شیمیایی یا از اجتماع پوسته جانداران یا تبخیر آب دریاچه ها بوجود می آیند .

اقسام سنگهای رسوبی شیمیایی عبارتند از :

1-     سنگهای آهکی : سنگهایی هستند که دارای بنیان کربنات می باشند واز طریق شیمیایی یا بر اثر فعالیت جانداران بوجود می آیند و خود به شش گروه تقسیم می شوند .

الف- سنگ آهک( caco3)

به رنگهای مختلف وجود دارد. بلور آن کلسیت است وبر اثر حرارت به آهک ساختمانی تبدیل میشود . ( یعنی cao).

ب- دولومیت- کربنات مضاعف کلسیم ومنیزیم میباشد وبه رنگ خاکستری است. از طریق شیمیایی در دریا بوجود میآید و اسید کلریدریک گرم وغلیظ بر دولومیت اثر دارد .

ج- گل سفید – از اجتماع پوسته آهکی پلانگتونها (روزن داران) بوجود میآید یعنی منشاء آلی دارد وسفید رنگ است .

د- تراورتن – سنگ آهک روشن ومتخلخلی است که در دهانه چشمه های آهکدار رسوب می نماید وبه عنوان سنگ روکار ساختمان بکار می رود .

ه- مارن – سنگ آهکی است که در آن رُس وجود دارد یعنی ( سنگ آهک + رُس)و در تهیه سیمان بکار میرود.

و- لوماشل – سنگ آهکی است که از اجتماع صدف جانوران دریا بوجود آمده باشد .

2- سنگهای تبخیری : سنگهایی هستند که بر اثر تبخیر آب دریاچه های شوروبه حد اشباع رسیدن نمکهای آن بوجود میآید . نمونه های آن عباذتند از :

الف سنگ نمک (Nacl )

کلرید سدیم نام دارد وشور مزه است بلور آن مکعبی است که به آن هالیت می گویند .

ب- سنگ گچ- ( Caso4,2H2o )

ترکیب آن کلسیم آبدار است سختی 2 دارد وبا ناخن خط بر میدارد . بر اثر حرارت به گچ بنایی تبدیل می شود .

3- سنگهای سوختی ( سوخت های فسیلی )

سنگهایی هستند که از تجزیه و تخمیر اندامهای گیاهان وجانوران بوجود می آیند و انرژی زا هستند . که انواع سنگهای سوختی عبارتند از : ذغال سنگ – نفت وگاز- شیل نفتی – قیر طبیعی.

طرز تشکیل ذغال سنگ : از تجزیه اندامهای گیاهان گذشته زمین که بین رسوبات دریا مدفون شده  بوجود آمده است. چند نمونه آن عبارتند از

الف- تورب قهوه ایی رنگ ونارس است با دود زیاد. 

ب- لیگنیت سیاه رنگ است حدود 80./. کربن دارد .

ج-آنتراسیت سیاه رنگ است حدود 95./. کربن دارد .

ذغال سنگ ایران حدود 195 میلیون سال پیش یعنی در دوره ژوراسیک بوجود آمده است.

نفت وگاز : از تجزیه وتخمیر مواد آلی جثه پلانگتونهای گذشته زمین در دریاها بوجود آمده یعنی نفت منشاء آلی دارد که ترکیب آن هیدروکربور است واغلب در مخازن تاقدیسی شکل دربالای آب شور دریاهای گذشته ذخیره شده است. نفت ایران در دوران سوم یعنی دوره های اُلیگوسن ومیوسن بوجود آمده است .

تعریف دگرگونی (متامورفیسم) : هرگاه سنگهای رسوبی یا آذرین در مدت زمان طولانی تحت فشار یا گرمای زیاد قرار گیرند ونوع کانیها وبافت سنگ عوض شود،سنگ جدید را سنگ دگرگونی می گویند وبه این عمل دگرگونی می گویند .

عوامل موثر در دگرگونی عبارتند از :1-گرما 2- فشار 3- محلول های شیمیایی مخصوصا" آب می باشد که سبب دگرگونی سنگها می شوند .

اقسام دگرگونی: 1- حرارتی 2- مجاورتی 3- دینامیکی 4- دفنی 5- ناحیه ایی(عمومی) .

1-     دگرگونی حرارتی : هرگاه گدازه که از دهانه آتشفشان خارج میشود به خاطر داشتن گرمای زیاد سنگهای مسیر راه را پخته وآنها را دگرگون کند به این دگرگونی حرارتی می گویند که گرما در آن بسیار موثر است .

2-     دگرگونی مجاورتی : هرگاه ماگمای درونی زمین گرمای خود را به سنگهای اطراف (سنگهای درونگیر) منتقل کند سنگهای اطراف پخته یا دگرگون می شوند مثل دگرگونی مجاورتی اطراف باتولیت الوند همدان – در این دگرگونی گرما موثر است .

تعریف هاله دگرگونی : محدوده دگرگون شده اطراف دگرگونی مجاورتی و...را هاله دگرگونی می گویند . مثل هاله دگرگونی اطراف الوند که به شعاع 7 کیلومتر سنگهای اطراف دگرگون شده است .

3-     دگرگونی دینامیکی: هرگاه بر اثر زلزله طبقات زمین نسبت بهم جابه جا شوند سنگهادر محل جابه جایی بر اثر اصطکاک و گرمای بوجود آمده وتا چند متر سنگهای اطراف جابه جایی دگرگون می شوند در این دگرگونی گرما و حرکت موثر هستند .

4-     دگرگونی دفنی : هر گاه رسوبات در دریا به علت سنگینی رسوبات و فرو رفتن کف دریا زیر هزاران متر رسوب مدفون شوند در زیر بر اثر گرما واز بالا بر اثر فشار طبقات دگرگون می شوند . در این نوع دگرگونی گرما و فشار موثر هستند .

5-     دگرگونی ناحیه ایی (عمومی) : هر گاه منطقه وسیعی از سنگهای رسوبی بر اثر فشار و گرما دگرگون شوند ، دگرگونی ناحیه ای نامیده می شود . مثل دگرگونی دو طرف جاده همدان به طرف ملایر و تویسرکان .

تعریف بافت : به ظاهر سنگ که مربوط میشود به قطر ذرات و شکل ذرات و طرز آرایش آنها نسبت بهم بافت می گویند .

اقسام بافت در سنگهای دگرگونی :

1-     بافت لایه لایه که سنگ بخاطر داشتن ساختمان و نوع کانی ها لایه لایه می شود .

2-     بافت دانه دانه ایی که سنگ بخاطر داشتن بلور دانه دانه می باشد .

اقسام سنگهای دگرگونی :

1-     شیست: بافت لایه لایه دارد،سطح آن ناصاف است.از دگرگون شدن شیل (سنگ رُس) بوجود می آید. در سطح آن کانیی وجود دارد که به همان نام نامگذاری می شود

( میکاشیست- آمفیبول شیست- تالک شیست و...) رنگ آن خاکستری است .

2-     سنگ لوح : بافت لایه لایه دارد. خاکستری رنگ است . دارای سطح ناصاف وفاقد کانی است . از دگرگون شدن شیل (سنگ رُس) بوجود می آید .

3-     گنیس (گنایس) : بافت لایه لایه دارد . سطح سنگ بطور متناوب از خطوط تیره وروشن بوجود آمده بر اثر فشار زیاد کانیهای تیره و روشن از هم جدا شده اند . از دگرگون شدن گرانیت یا کنگلومرا بوجود می آید .

4-     مرمر: بافت دانه دانه دارد. رنگ های مختلف دارد. از دگرگون شدن سنگ آهک بوجود می آید . ترکیب کربنات کلسیم دارد. بلور آن کلسیت است .

5-     کوارتزیت : بافت دانه دانه دارد . رنگ سفید یا خاکستر ی دارد. بسیار سخت است . بلورهای آن کوارتز است. از دگرگون شدن ماسه سنگ بوجود می آید .

فسیل ها :

تریلوبیت – بازوپایان (اسپی ریفر- رنگونلا- پرودکتوس)

مرجانها(زافرانتیس) از فسیل های مشخص کننده دوران اول ( دوران پالِِیوزوییک) می باشند .

آمونیت ها- بلمنیت ها- دوکفه اییها (گریفه آ)

– خارتنان( میکراستر- کلیپاستر) فسیل های مشخص کننده دوران دوم (دوران مزوزویک) می باشند .

فسیل پکتن- تک سلولی نومولیت از فسیلهای مشخص دوران سوم می باشند .  

كاني تالك داراي تركيبات شيميايي سيليكات منيزيم آبدار به فرمول Mg3(Si4O10)(OH)2
مي‌باشد که در سيستم منوكلينيك متبلور شده است. اين كاني كمتر در طبيعت بصورت خالص
يافت شده و به طور كلي در سنگهاي دگرگوني وجود دارد و در رده سيليكاتهاي ورقه اي
قرار مي‌گيرد.
تركيب خالص اين كاني داراي 36/63 درصد سيليس و 98/31 درصد اكسيد
منيزيم و 75/4 درصد آب مي‌باشد. رنگ آن معمولاً سفيد، سفيد نقره اي، سبز كمرنگ،
خاكستري متمايل به سبز و سبز تيره مي‌باشد( بسته به نوع ناخالصي ودرجه خلوص آن).
رنگ تالك درحالت كلوخه ممكن است خاكستري يا سبز باشد ولي به حالت پودري و خالص
داراي رنگ سفيد درخشان مي‌باشد.
تالك داراي جلاي مرواريدي نيمه شفاف و لمس چرب
دارد. وزن مخصوص نوع خالص آن بين 7/2 تا 8/2 متغير است. در صورت خالص بودن، تالك
داراي سختي يك مي‌باشد ( نرمترين كاني در جدول موهس كه با ناخن خط
برمي‌دارد).
از لحاظ شكل ظاهري تالك بندرت داراي بلورهاي مسطح مي‌باشد. اغلب
توده‌اي با ساختمان داخلي ورقه‌اي، همچنين توده‌اي دانه‌اي، فشرده و مخفي بلورين
(كريپتوكريستالين) است. كليواژ تالك كامل است. يعني باعث صفحات نازك قابل انحناء
ولي بدون خاصيت ارتجاعي مي‌گردد.

تالكي كه در صنعت بكار مي‌رود از نظر كاني
شناسي، فزون بر خود كاني تالك، طيف وسيعي از كانيها را شامل مي‌شود كه بهترين آنها
عبارتند از:
تالك مورد استفاده در صنعت علاوه بر خود تالك طيف وسيعي از كاني ها
را شامل مي‌گردد كه مهمترين آنها پيروفيليت، سرپانتين، آنتوفيليت، ترموليت و
آكتينوليت مي‌باشند. اين كانيها در طبيعت معمولاً با تالك همراه هستند.
تالك يك
كاني خنثي، غيرساينده و نرم است كه به راحتي پودر مي‌شود و به عنوان پركننده در
رنگ، پلاستيك، كاغذ، لاستيك، چسب، داروسازي و گچ بكار مي‌رود.

اليوين

  

ترکیب شیمیایی:سیلیکات آهن منیزیم،(Mg,Fe)2Sio4 رده:سیلیکات زیر رده:نسوسیلیکات گروه:اولیوین کاربرد:به عنوان جواهرسنگ،مصارف صنعتی درماسه های دیر گدازو سایا،نوعی کانسنگ منیزیم و از نمونه های معدنی. تنوع نمونه:نمونه های پریدوت اولیوین ها در واقع یک سری هستند که از فالیت شروع شده و به فورستریت ختم میشود.فایالیت غنی از آهن با فرمول خالصورستریت ختم میشود.فالیت غنی از آهن با فرمول خالص Fe2Sio4 و فورستریت غنی از منیزیم با فرمول شیمیاییت غنی از منیزیم با فرمول شیمیاییMg2Sio3 . در این سری آهن و منیزیم می توانند جانشین یکدیگر شوند بدون آنکه تاثیر چندانی بر ساختمان بلوری داشته باشند. فایالیت بدلیل محتوای آهن دار آن ضریب شکست بالاتری دارد،سنگینتر و رنگ آن تیره تر از فورستیت است.در غیر این صورت تمایز این دو کانی از هم مشکل است وعملا تمام نمونه های آن هم حاوی منیزیم و هم حاوی آهن هستند. اولیوین را با نامهای شیمیایی بسیاری می شناسند فایالیت و فورستریت علاوه برنامهای اصلی شان با نامهایی مانند کریزولیت ،زمرد شب وپریدوتیت نیز آورده می شوند . کریزولیت یک واژه آلمانی است که در مورد اولیوین جواهری به کار می رود.اما امروزه گاهی اوقات اولیوین سبز زرد کمرنگ را با این نام می شناسند. اولیوین در سنگهای اتشفشانی اولترامافیک و نیز مرمر یافت می شود که از سنگهای اهک ناخالص تشکیل شده است.مافیک کلمه ای است که برای تعریف سنگهای اتشفشانی بارمحتوای آهن و منیزیم فراوان به کار برده می شود. این کانیهای دارای نقطه ذوب بالایی هستند. اولیوین از نخستین کانیهایی هستند که از ماگمای مافیک متبلور می شوند.برخی سنگهای الترامافیک تقریبا از الیوین تشکیل شده اند که به آنها دیونیت گفته می شود. پریدوتیت ها ترکیب شیمیایی مشابهی با ماگمای ذوب شده در جبه زمین دارد . لذا پریدوتیت ها متداولترین سنگی هستند که به مقدار زیاد درزمین وجود دارد. الیوین در بسیاری از شهاب سنگهای آهن-نیکل یافت میشودکه گاهی اندازه آنها به حدی است که 50 درصد حجم شهاب سنگها را تشکیل می دهد. ویژگیهای فیزیکی تنوع رنگ این نوع کانی از رنگی نزدیک به سبز زمردی گرفته تا سبز زرد کمرنگ که متداولتر است می باشد.این کانی همچنین بی رنگ ،قهوه ای تا تیره نیز یافت می شود. جلا:شیشه ای شفافیت:نیمه شفاف تا شفاف سیستم بلوری :ارتورمبیک،m/2m/2m/2 نمود بلوری:به شکل تخته ای مسطح تا جعبه ای شکل است .این کانی بیشتر به صورت دانه هایی در شن های آبرفتی و بیگانه سنگهای دانه ای یافت در سنگهای غنی از منیزیم یافت میشود. رخ:سطح رخ آن در دو جهت ضعیف و با زاویه 90 درجه که متفاوت از فایالیست ها می باشد. شکستگی:صدفی سختی:7-5/6 گرانش ویژه:تقریبا5/3در فورستریت و3/4 در فایالیت ها(گرانش بالای متوسط در کانیهای غیر فلزی اثر خط:سفید از دیگر ویژگیهای این کانی ضریب شکست ان است که 70/1-46/1میبا و دارای دو شکست است. کانیها همراه شامل دیوپسید، اسپینل، پلاژیو کلاز، فلدسپار،کرومیت، هورن بلاند، سرپنتین، شهاب سنگهای آهن- نیکل و اوژیت است. این کانی ها در جزیره Zagbargad در دریای سرخ دورتر از سوحل مصر، موگوک، میانمار( پیشتر آن را با نام برمه می شناختند) ، افریقای جنوبی، کوههای اورال ، پاکستان ، سوئد ، فرانسه، برزیل، آلمان ، مکزیک، ویکتوریا، استرلیا، چین، امریکا یافت می شود.

کوارتز

  

فرمول شیمیایی: SiO ، دی اکسید سیلیکون رده: سیلیکات ها زیر رده: تکتو سیلیکات ها گروه: کوارتز کاربرد: سیلیس مورد استفاده در اجزاهای الکتریکی، شیشه ای، لنز های نوری، ساینده ها، جواهر سنگ ها، سنگ های تزئینی و ساختمانی و ... ویژگی های فیزیکی کوارتز: کوارتز متداولترین نوع کانی بر روی زمین است. این کانی تقریباً در همه محیط های زمین شناختی یافت می شود و کانی سازنده تقریباً تمام انواع سنگ هاست. تنوع کوارتز از نظر شکل و رنگ در مقایسه با سایر کانی ها بیشترین است و این مسئله به دلیل توزیع گسترده و فراوانی کوارتز در طبیعت است. برخی از انواع ماکرو بلورها( بلور های بزرگ) به عنوان سنگ های تزئینی و جواهر سنگ ها شناخته شده اند. آمیتیست نوعی جواهر سنگ بنفش رنگ است. سیترین نوعی جواهر سنگ زرد تا نارنجی است که در طبیعت به ندرت یافت می شود و غالباً بر اثر حرارت آمسیست ایجاد می شود. رنگ کوارتز شیری سفید کدر، کوارتز رز صورتی تا قرمز کم رنگ و کوارتز دودی قهوه ای تا خاکستری است . کریپتو کریستالین ( بلور هایی که حتی برای مشاهده با میکروسکوپ بسیار ریزند) بعنوان سنگ های نیمه قیمتی و در تزئیین به کار می روند. انواع مختلف کوارتز بیشتر بر اساس ویژگی تا رنگشان طبقه بندی می شوند . نه تنها کوارتز بلکه 8 نوع کانی دیگر هم وجود دارد که از ساختار SiO تشکیل است. این کانی ها و کوارتز پلی مورف هایی از اکسید سیلیکون هستند و به گروه غیر رسمی به نام گروه کوارتز یا سیلیس تعلق دارد. تمامی آنها به جزء کوارتز بر روی سطح زمین نادر هستند و تنها د دما و فشار بالا یا حضور هر دو فاکتور پایدار می مانند. ویژگی های فیزیکی : توع رنگ در کوارتز ها به اندازه تنوع طیف های مجود است اما کوارتز شفاف متداولترین نوع کوارتز از نظر رده بندی رنگ است و بعد هم کوارتز های شیری یا سفید قرار گرفته اند. کوارتز ارغوانی (آمیتیست)، صورتی( کوارتز زرد)، خاکستری یا قهوه ای تا سیاه ( کوارتز دودی غیر متداول هستند.) جلای بلور های شیشه ای و جلای کریپتو کریستالین ها معمولاً مومی تا مات است اما می تواند شیشه ای هم باشد. نمود های بلوری کوارتز نیز متنوع است اما مشهور ترین نوع آن منشور های هگزاگونال است که به یک هرم 6ضلعی ( که معمولاً دو تای آن رمبوهدرون است ) ختم می شود. رخ در 3 جهت بسیار ضعیف است ( رمبوهدرال)
نوع شکست: صدفی سختی:7 که کریپو کریستالین ها کم تر است. گرانش ویژه: 2/65 یا کم تر در صورتی که از نوع کریپتو کریستالین باشد خط اثر: سفید آمیتیست بیشتر در برزیل، اورگوئه، مکزیک، روسیه، خلیج تاندر در کانادا و برخی نقاط در ایالات متحده یافت می شود. وفور کوارتز دودی در برزیل، کلررا، اسکاتلند و کوههای آلپ در سویس بیشتر است. کوارتز رز نیز به فراوانی وجود دارد اما مقدار زیادی از آن از برزیل وارد می شود. عقیق های دانه ریز البته در برزیل، مونتانا، مکزیک و آلمان یافت می شود. کانیهای همراه کوارتز متنوعند که از جمله آنها می توان آمونوزیت، تورمالین به ویپه البائیت ، ولفارامیت، پریت، ریولیت،ژئولیت، فلوئوذیت، کلسیت، گولد، ماسکوویت، توپاز، بریل را نام برد.

كانی شناسی و سنگ شناسی دولومیت

مقدمه:

كانی دولومیت یك كربنات رومبوئدرال متعلق به سیستم بلوری تری گونال یا هگزاگونال است بطورایده آل،دولومیت ازتعداد برابری یون تشكیل شده است كه توسط صفحاتی از آنیونهای بطورمنظم جداشده اند.حالت خوب مرتب شده شبكه دولومیت باعث یك سری انعكاس های فوق ساختمانی دردیفراكتومتراشعه ایكس(XRD) می شود كه ازنظرساختمانی با كلسیت متفاوت است . بیشتردولومیت های عهد حاضردرمقایسه بادولومیت های قدیمی تردارای درجه نظم پایین تری هستند.واژه پروتو دولومیت برای كربناتهای Ca-Mg ساخته شده درآزمایشگاه بانظم انعكاسی خیلی ضعیف یا بدون نظم انعكاسی معرفی شده است. برخی ازدولومیت های بانظم كم عهد حاضر را پروتودولومیت ها نامیده اندولیكن اگرنظم انعكاسی هرچند ضعیف ، داشته باشند ، دولومیت هستند تا اینكه پروتودولومیت باشند.

جانشینی آهن دردولومیتها فراوان است ودولومیت آهن دارباچند درصد مول تشكیل می شود، كه ممكن است آنكریت همراه داشته باشد جانشینی كانیهای كربنات كلسیم توسط دولومیت وته نشینی سیمان دولومیتی ممكن است بلافاصله بعد ازاینكه رسوبات ته نشین شدند، یعنی همزمان با رسوبگذاری ودرطی دیاژنزاولیه (قبلاً دولومیتی شد ن سین ژنتیك نامیده می شد) یا مدتی طولانی بعد ازرسوبگذاری (معمولاً بعد ازسیمانی شدن ، ودرطی دفن) انجام گیرد(دولومیتی شدن اپی ‍ژنتیك) خیلی اوقات واژه اولیه برای دولومیتی بكارمی رود كه برته نشست مستقیم ازآب دریا یا دریاچه دلالت دارد درحقیقت اكثردولومیت ها توسط جانشینی دركانی های كربناته ای كه قبلاً تشكیل شده اند به وجود می آیند ، هرچند سیمان های دولومیتی نیزفراون است.كلمه دولومیت هم برای نمونه كانی وهم برای نمونه سنگ وواژه دولستون برای نمونه سنگ بكاربرده می شود .

سنگهای كربناته براساس مقداردولومیت بصورت زیرتقسیم می شوند:

سنگ آهک دولومیتی :10 تا 50% دولومیت

دولومیت كلسیتی: 50 تا 90% دولومیت

دولومیت (دولستون) : 90تا 100% دولومیت

پراكندگی دولومیت ها درادوار زمین شناسی یكسان نیست واغلب گفته شده است كه با بازگشت زمان به عقب فراوانی دولومیت افزایش می یابد به نظرمی رسد ، دولومیت ها درپركامبرین فراوان ترازسنگهای آهكی باشند واین موضوع منجربه این پیشنهاد شده است كه آب دریا تركیب متفاوتی داشته است به طوریكه دولومیت می توانسته است مستقیما ته نشین شود ، یا می توانسته خیلی به سادگی جانشین شود،‌عقاید دیگراین است كه محیط های دولومیتی شدن درسرتاسرجغرافیای قدیم وآب وهوای قدیم مختلف متداول تربوده است ، یا اینكه براحتی دراثرگذشت زمان ، سنگهای آهكی زمان زیادی داشته اند تا دولومیتی شوند.زمین شناسی دولومیت:

دولومیت یكی از سنگهای كربناتی است كه از رسوبات عادی دریایی بشمار می‌رود. برای مثال در بیشتر نقاط جهان در تریاس دولومیت ها نمود بارزی دارند. بخش اعظم دولومیت ها در شرایط بیرونی از طریق رسوب از آب دریا در شرایط آب و هوای گرم و خشك و در وضعیتی كه آب دریا حاوی نمك فراوان و هوا حاوی مقدار زیادی دی‌اكسید‌كربن باشد، بوجود می‌آید. دولومیتهای دیاژنتیكی در نتیجه جایگزینی متاسوماتیك كلسیت با دولومیت در جریان دیاژنز تشكیل می‌شوند. دولومیتهای مناسب صنعت در مجموعه‌های كربناتی پلاتفرمی، نواحی چین خورده و فرورفتگیهای بین كوهها یافت می‌شوند. بزرگترین ذخیره دولومیت ایران متعلق به دولومیت های همدان است كه دولومیت در آن با ضخامت زیاد بر روی آهك منطقه قرار گرفته و به صورت گسله در مجاورت تشكیلات جوانتر واقع شده است كه عامل بوجود آمدن آن قرارگیری این منطقه در زون سنندج سیرجان است كه یکی از فعالترین زونها از نظر تاثیر فازهای تكتونیكی و ایجاد درزه و شكاف و شكستگیهامی‌باشد. کانی های دولومیت:

منشاء دولومیت ومدل های دولومیتی شدن:

هنوزمناظره ومباحثه زیادی درمورد منشا دولومیت به ویژه درارتباط با دولومیتی شدن فراگیرنده پلا تفرم های كربناته ،‌وجود دارد.یكی ازمشكلات دولومیت ساخت آن درآزمایشگاه تحت شرایط دیاژنیكی – رسوبی بااستفاده ازآبهای طبیعی است. بنابراین بررسی فاكتورهای شیمیائی كنترل كننده دررسوبگذاری دولومیت مشكل می باشد آب دریا نسبت به دولومیت فوق اشباع است ولیكن بخاطرداشتن ساختمان خیلی منظم به نظرمی رسدتوسط فاكتورهای مختلف جنبشی از رسوبگذاری مستقیم دولومیت جلوگیری به عمل می آید(قدرت یونی بالای آب دریا ،هیدراسیون واكتیویته كم) بطوریكه آراگونیت وكلسیت با منیزیم بالا، با ساختمان ساده ترشان بجای آن ته نشست می كنند. بررسی اصلی دردولومیتی شدن دریك سنگ آهك ،‌تعیین منشا Mg+2ومكانیزمی است كه سیالات تشكیل دولومیت راازداخل سنگ ها عبورمی دهد.

درحال حاضردولومیت ها دررسوبات بین جذرومدی- بالای جذرومدی باهاما ،فلوریدا و سواحل شیخ نشین خلیج فارس ته نشین می شوند.خصوصیات و كاربرد:

اولین استفاده از كلمه سنگ آهك به معنی تحت الفظی آن به سنگی اطلاق گردیده كه تولید آهك از آن میسر بوده است ، لذا ریشه در صنایع اقتصادی كانی ها داشته است. ولی از نظر زمان شناسی مدرن سنگ آهك به گروه وسیعی از سنگ ها اطلاق می شوند كه برخی از آنها دارای ارزش های مختلفی برای تولید آهك می باشند. سنگ آهك شامل همه سنگ های رسوبی می گردد كه دارای بیشتر از 50 درصد كانی كلسیت و دولومیت بوده و كانی كلسیت ماده ی اصلی و دولومیت مینرال فرعی در آنها می باشد . ولی روی هم رفته مجموع كربنات های اغلب سنگ آهك های تجارتی 90 درصد پایین تر می باشد .سنگ آهك دولومیتی :

به سنگ آهك های با بیشتر از 10 درصد كانی دولومیت گفته می شود.

سنگ آهك منیزیم دار :

به سنگ آهك هایی با 5 تا 10 درصد كانی دولومیت اطلاق می شود. سنگ آهكی كه در صنعت بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد. باید برای درصد بسیار بالایی یعنی 95 درصد یا بیشتر از كانی كلسیت باشد.محتوی كربنات كلسیم همان طور كه ذكر شد تنها محدودیت مصرف برای سنگ آهك می باشد و هیچ محدودیت دیگر از نظر منشأ یا عوامل دیگر وجود ندارد این سنگ ممكن است آواری ،شیمیایی ، بیوژنتیك (ارگانیكی) ، متراكم تا بلورهای درشت بوده و تقریباً در تمام رنگ ها با بافت االیتی ،كراس بدینگ ، حفره دار، و از نظر مواد دیگر چرتی ،ماسه ای ، سیلتی ، رس دار، شیلی دار، با فسیل و بدون فسیل در موارد متعدد مصرف شود و در مراجعه به یك سنگ آهك بهتر است دو تا سه صفت مهم آن ذكر شود.دولومیت:

به سنگ رسوبی اطلاق می شود كه محتوی بیشتر از 50 درصد كانی كلسیت و دولومیت بود كانی دولومیت آن بیشتر از كلسیت باشد . البته تقسیم بندی های فرعی با درصد های مختلف بین این دو نیز وجود دارد :

دولومیت كلسیتی (Calcitic dolomite):

به دولومیت با 10 درصد یا بیشتر كانی كلسیت گفته می شود .

دولومیت با خلوص بالابه یك سنگ دولومیتی با ارزش از نظر تجارتی اطلاق می شود كه مجموع كربنات ها ی آن بالاتر از 97 درصد بوده ولی كانی كلسیت آن فقط 3 تا 4 درصد می باشد.

اكثریت دولومیت ها نتیجه ی تبلور مجدد سنگ آهك بوده و احتمالاً‌صفات بعدی مانند لایه بندی قطعات چرت در آن حاصل و عده ای از صفات فرعی مانند اجزاء صدفی، فسیل ها ، االیت ها و غیره در آن ممكن است از بین بروند. در نتیجه دولومیت معمولاً یكنواختی بیشتری از آهك ها را از نظر سنگ شناسی نشان می دهند و روی هم رفته دولومیت ها از دانه بندی یكنواخت تر و بلورهای درشت تری برخوردارند. عده ای از دولومیت های توأم با لایه های یك در میان رسوبات تبخیری تصور می شوند كه نتیجه ی مستقیم رسوب شیمیایی باشند. در دولومیت ها معمولاً رنگ روشن تر ، متراكم تر و كلاً لایه بندی شده و از نظر سنگ شناسی یكنواخت می باشند . سنگ آهك متبلور را(Crystalline lime stone) مناسب برای صیقل دادن به عنوان سنگ نما و بنای ساختمان ها در تجارت اصولاً مرمر نامیده می شوند (در ایران این سنگ به سنگ چینی معروف است) ولی بیشتر از كلمه ی Orthomarble برای سنگ آهك متبلور نیز استفاده می شود تا از مرمر واقعی با منشأ متامورفیكی متمایز گردد.

موارد استفاده:

دولومیت و سنگ آهك در موارد زیر بطور مشترك مصرف می گردند:

1- به عنوان سنگ خرد شده (Crushed Stone): برای اجزاء سیمان، سنگ زیر سازی جاده و راه آهن، تونل های تخلیة فاضلاب و به صورت ریزتری در مرغداری‌ها، سفید كاری، شن و قلوة خرد شده و به صورت گرد در معادن زغال و غیره

2- به عنوان كمك ذوب: در ذوب و تصفیة آهن و سایر فلزات در كارخانه های فلوتاسیون.

3- به عنوان Sal Conditioner: در خاك های كشاورزی جهت خنثی كردن اسیدیتةخاك و بهبود رشد گیاهان، در این صورت آنرا آهك كشاورزی یا اصطلاحاً آگلایم (aglime) می نامند و در حقیقت این ماده آهك نبوده بلكه گرد سنگ آهک می باشد.

4- به عنوان منبع تهیة آهك: و یك باز شیمیایی با انواع مصارف مهم صنعتی.

5- به عنوان یك ماده شیمیایی خام در ساختن شیشه، خنثی كردن اسیدها

6- به عنوان سنگ ساختمانی.

خصوصیات فیزیكی:

برای مصرف شدن بصورت قطعات و یا مواد فیزیكی دیگر سنگ آهك یا دولومیت باید یكنواخت، غیر متخلخل، بدون چرت و مواد ارگانیكی و پیریت باشد.علاوه بر دارا بودن كلیة صفات لازم برای یك ساختمانی خوب مانند رنگ یكنواخت به خاطر تأثیر آن در انتخاب انواع مصارف، بافت یكنواخت از نظر دانه بندی و غیره سنگ آهک یا دولومیت باید فاقد سولفات آهن (به خاطر احتمال اكسیداسیون و ایجاد زنگ زدگی) و كوارتز و چرت (به خاطر سخت كردن كار با سنگ) بوده و تخلخل آن از نظرارزش تجارتی نباید بیشتر از10 درصد باشد.

خصوصیات شیمیایی:

1- به عنوان مادة خام سیمان:

یكی از مهمترین شرط های لازم و ضروری برای سنگ آهك مورد مصرف سیمان محدودیت منیزیم است سنگ آهك مزبور نبایستی بیشتر از 3 درصد منیزیم (حدود 5 درصد mgco3) داشته باشد. لذا این محدودیت دولومیت و سنگ آهك دولومیتی را از خانوادة سنگ های مناسب سیمان جدا نموده و همچنین حد بسیار مشخصی را برای سنگ های مناسب معین می نماید.

لذا سنگ های آهكی مورد استخراج برای سیمان نباید با تغییرات جانبی یا عمودی به فازدولومیت تبدیل شوند. حداكثرمنیزیم قابل قبول درمحصول آماده شده 5 درصد وقلیائی (هیدوكسید ، سدیم وپتاسیم) معمولاً 5/1 درصد می باشد ولی اگرسیمان با اجزاء حساس مصرف گردد باید این نسبت درحدود 6% درصد ثابت نگه داشته شود.2- به عنوان سنگ كمك ذوب: مصرف دولومیت به عنوان كمك ذوب به دلایل ذیل كمترازآهك بوده وچه ازنظرمفید بودن آنها مصرف آهك بردولومیت ترجیح داده می شود:

درصورت مصرف دولومیت درجه حرارت بیشتری دركوره لازم خواهد گردید.

دولومیت ازنظركمك به جریان ذوب وتصفیه ناخالصی ها به خاطروجود مواد غیرازكلسیم راندمان كمتری دارد.

منیزیم داخل دولومیت سبب كاهش روانیت سرباره های تولید شده می گردد.

بهرحال هركوره ای كه بنا می شود برای مصرف یكی ازدوسنگ دولومیتی یا آهكی باید درنظرگرفته شود ونمی توان به طورمتغیریا یك درمیان ازآنها استفاده نمود.

3-به عنوان منبع آهك:

خصوصیات سنگ آهك ودولومیت ازنظرتولید آهك قرن ها پیش ساخته شده است این سنگ ها تحت تاثیرحرارت تولید دی اكسید كربن وآهك می كنند..4به عنوان بازهای شیمیایی:

طبیعت بازی كربنات ها درسنگ آهك ودولومیت ازنقطه نظرشیمیایی وتجزیه نسبتاً آسان این دو ، آنها را به مواد باارزش درخیلی ازعملیات شیمیائی تبدیل نموده اند . البته مصرف سنگ آهك با درصد كلسیم بالا دراین موارد ترجیح داده می شود زیرا درخیلی ازموارد مصارف متالوژی (كمك ذوب) ، تولید بیكربنات سدیم (sodaash CaHco3 ) كربوكلسیم () ودرصنایع شیشه سازی وكاغذسازی قابل مصرف به جای آهك می باشد.

.5به عنوان ماده اولیه درلعاب:

كربنات سدیم ومنیزیم یكی ازماده های اولیه لعاب می باشد كه به منظورتامین CaوMg مورد نیازدرلعاب ازكربنات كلسیم ته نشینی ویا دولومیت استفاده می شود. این مواد موجب تیرگی لعاب می شوند ودرلعاب های ارزان قیمت به كارمی روند.

.6به عنوان دیرگداز:

خصوصیات اختصاصی دولومیت:

علاوه برمصارف با ارزش مشترك باسنگ آهك ، دولومیت با داشتن خصوصیاتی منحصربه خود مصارف مخصوصی نیزدارد.دولومیت یا سنگ آهك دولومتی رادركوره های مخصوصی در 1500c حرارت می سوزانند این عمل سبب حذف چند درصدی دی اكسید كربن() می شود كه ممكن است درآهك معمولی باقی بماند محصول حاصل كه كمی سیلیسی است به نام dead burned dolomite نامیده می شود.

استخراج وآماده سازی:

سنگ آهك ودولومیت برای تمام مصارف جزسنگ ساختمانی به طریقه های استاندارد نوع پله ای یا ازسواحل استخراج می گردند. ابتدا ناخالصی های سطح آن برداشته شده وبعد ازحفاری وانفجاردرآن بارگیری شده وبه سنگ شكن هاحمل می گردد.به خاطروزن زیاد وحجیم بودن آهك ودولومیت دیواره های آن دراستخراج بسیاربلندترازتمام مواد غیرفلزی بجزشن وماسه می باشد معمولاً تمركزدرتعداد محدودی كارگاه استخراجی ولی با وسعت زیاد ومجهزبه ماشین آلات سنگین ازنظرهزینه با صرفه ترخواهد بودبرای .....

مصارف ساختمانی سطح سنگ آهك ودولومیت باید باطله برداری گردیده وتوسط انفجارهای بسیارخفیفی شل گردند یا با حفركانالهایی سنگ را بصورت بلوك های بزرگ وكوچكی بودن انفجار استخراج كرد وباماشین های مخصوصی نیزقطعات بزرگ به ابعداد 4 فوت عرض وضخامت 8 الی 12 وطول تا 60 فوت ازطرفین بریده شده وسپس توسط كوه محل بریدگی رابزرگتروبالاخره می توان قطعه سنگ راصاف جدانموده وبه زمین انداخت وبعداً توسط حفاری درآن یا روش های دیگربه اندازه های مختلف تقسیم نمود.

از بزرگترین معادن دولومیت ایران می توان به دولومیت تواندشت اوچستان شرقی،دولومیت احمد آبادو... اشاره کرد.

کلیست

کانی : آپاتيت   (Apatite)

Ca5[(F,OH)|(PO4)3]

سيستم تبلور:هگزاگونال

رده بندي:فسفات

جلا:شيشه اي - چرب

شكستگي:صدفي – نامنظم

شفافيت:شفاف - نيمه شفاف

خاصيت مغناطيسي:ندارد

نوع سختي: ترد

اشكال ظاهري : بلوري - آگرگات دانه اي - توده اي - نيمه شكل دار – اووليتي

ژيزمان : فراوان ; آلمان غربي و شرقي ، چك و اسلواكي ، پرتغال ، نروژ ، سوئيس ، مكزيك ، سوئد ، URSS و افريقاي جنوبي

خواص شيميايي : محلول در اسيدها

تركيب شيميايي : پيچيده - ادخال فراوان با Cl (كلروآپاتيت) - S (آلستاريت) و Mn (منگالديت)

رنگ كاني :سفيد - زرد متمايل به سبز - سبز - سبزآبي - بنفش - قرمز - قهوه اي قرمز

رنگ اثر خط :سفيد

تفاوت با كاني هاي مشابه : سختي - چگالي - محلول در اسيدها

تشابه كاني شناسي : نفلين - كوارتز – بريل

منشا تشكيل:ماگمايي - پگماتيتي - پنوماتوليتي - هيدروترمال - رسوبي

شكل بلورها:منشورهاي طويل - قرصي شكل

محل پيدايش:كانادا

ساير مشخصات : لومينسانس آبي سبز - نارنجي - قرمز تا آبي تيره نشان مي دهد. در تهيه انرژي هاي مصنوعي - غير صنعتي نيز كاربرد فراوان دارد.

وجه تسميه : از واژه يوناني apatan يعني گول زدن گرفته شده است

جسم و روح خود را از نیروهای بی نظیری که طبیعت به شما ارزانی داشته است محروم نسازید».
 

از گذشته های بسیار دور انسانها علاقه فراوانی به استفاده از جواهرات و سنگها داشته اند و از آنها برای کسب قدرت ، ثروت ، موفقیت ، سلامتی و درمان بیماریها ، جلوگیری از حوادث ناخوشایند وخنثی کردن تأثیرات نامطلوب و منفی سیارات ، استفاده می کردند.
روشن بینان ودرمانگران بزرگ نیز از خواص جواهرات آ گاه و دریافته بودندکه سنگها دارای خواص مغناطیسی و درمانی هستند.

سنگها در طول میلیون ها سال در اعماق زمین پرورش یافته اند و روند پالایش و پاکسازی را در تاریکی و انزوا طی کرده اند . سنگها از عناصر مادر خاک بوجود آمده اند وقادرند ما را به انرژی غنی و مغذی خاک وصل کنند . آنها در طبیعی ترین و خالص ترین رنگهایشان حاصل نورند و انرژی کیهانی را منتقل می دهند ، آنها نیروهای آسمانی و زمین را جذب و هدایت می کنند و ساختار بلوریشان آنچه ارتباط ما و کیهان را برقرار می کند ، انعکاس می دهند و به همان نحو تأثیری هماهنگ کننده بر روی جسم و روان ما می گذارند . آنها مأموریت زیبا و با هدفی را در معالجه بیماریها و بهبود دردها به عهده دارند و این مأموریت را با قدرت ارتعاشات نوری که در خود دارند به خوبی به انجام می رسانند و بر روی سطوح هستی ما کار می کنند.

روزگاران قدیم و جواهرات

صحبت جواهرات از دوران کهن در میان آدمیان رواج داشته و کتابهای بسیاری در مورد آن از نویسندگان مشهور و نامی بر جای مانده است.در کتابهای قدیمی هندی ،چینی، فارسی و...داستانهای شگفت انگیزی در مورد جواهرات ،خواص وچگونگی پیدایش آنها وجود دارد.

بشر قرنهاست سنگهایی را خوش یمن دانسته ودر افسانه ها آنها را مربوط به سحر و افسون ،طالع بینی ، شفابخشی و اعمال معنوی میداند. پادشاهان ، پاپها و رهبران مذهبی از جواهرآلا تی مانند یاقوت و الماس استفاده میکردند تا اقتدار شخصی شان افزایش یابد .

پادشاهان و ملکه ها تاج های خود را با جواهرات و سنگهای قیمتی زینت میدادند وعقیده داشتند که هر سنگ خواص ویژه خود را دارد و زمانی که جواهرات را در تاج های خود به کار می بردند ، به غیر از قدرت و مال و مقام ، خود را در مقابل هر گونه بلا و بیماری بیمه می کردند و از انرژی های جواهرات برای بالا بردن نیروهای مثبت در اطراف سر خود ( چاکرای تاج ) استفاده می نمودند.

پیامبران و بزرگان نیز از جواهرات و انگشتری ها استفاده می کردند که اغلب اسماء الهی بر روی آنها حک شده بود .

در زمان حضرت سلیمان مردم از جواهرات استفاده می کردند و آ نها را ارج می نهادند . می گویند

در کشتی حضرت نوح در تاریکی از جواهرات برای روشنایی استفاده می شده است .

در مصر باستان نیز جواهرات برای کارهای مختلف تزیینی همچنین زینت لباس ها به کارمی رفته است.

زنان روحانی مصری از خمیره سنگها لوازم آرایش تهیه می نمودند و برای رنگ آمیزی لب ها ، چشمها و صورت استفاده می کردند.

هفت صد سال قبل از میلاد یونانیان ورومیان نیز از جواهرات برای زینت ومرهم زخم ها استفاده می کردند. « هرودوت » ،ارسطو و افلاطون درباره خواص سنگها مطالبی نوشته اند.

در تبت ، چین و معابد « ازتک » ، «اینکا » و « مایاها » کاهنان ، با زحمت بسیار سنگ ها را با دست شکل می داده اند.

در برخی از تمدن ها ، گردنبندهایی را به صورت تسبیح از سنگها می ساختند و از آنها برای رفع نگرانی و ایجاد آرامش استفاده می نمودند، امروزه نیز از این گردنبندهای تسبیح ماننداستفاده می شود.

ایرانی ها برای کارهای گوناگون از سنگها استفاده میکردند و برای زینت و تاج پادشاهان ، جواهرات را به کار می بردند. در قرن چهاردهم میلادی مردم اسپانیا و ایتالیا با جواهرات زیادی خود را زینت می دادند واین امر به شکل یک مد در آن زمان رواجیافته بود.

همچنین مسیحیان برای دوازده رسول،دوازده جواهر معین استفاده می کردند.

مدارکی که از اولین نویسندگان مسیحیت به جا مانده است،نشان میدهد جواهراتی که کشیشان عالی رتبه بر روی حمایل سینه خود به کار می برده اند دارای قدرت های مغناطیسی فوق العاده مربوط به سیاره های حاکم بر سرنوشت بوده است و این جواهرات قادر بودند با زبان درخشش رنگ ،به سؤالات پاسخ گویند. آنها نور سنگها را به عنوان مظهری از روح در ماده می دیدند. در تبت و هند سنگهای جواهر را خرد کرده ، به صورت پودر در می آوردند و از آن قرص یا مرهم می ساختند. این روش درمانی هنوز در درمانگاه های هند متداول است.



انگشتر

انگشتر در زمان های قدیم به عنوان نشانی از وفاداری و تعلق بوده است وهر بزرگ یا ثروتمندی طبق نشان وعلامتی که داشته ، انگشتری درست کرده و بر دست همسر یا همسران، غلامان و کنیزان خود می کرده است.

اکثر پادشاهان و حتی هنرمندان نیز از انگشتر استفاده می کردند برایمثال ویلیام شکسپیر انگشتری به دست داشت که روی آّن حروف w.s کنده شده بود .

بسیاری از افراد و پادشاهان انگشتر رابه عنوان هدیه و انعام به دوستان و زیردستان خود می دادند که گاهی این انگشتری ها بسیار گران قیمت بوده است .

برخی برای درمان بیماری ها و همچنین حفاظت ،در زمانی به خصوص بر روی انگشتر، دعا و یا اسماء حک کرده وطبق اصولی در زمان مقرراز آن استفاده نموده و نتیجه مطلوب را به دست می آورند و برخی از ممالک وحشی انگشتر می یاختند وآن را به زهرآلوده می کردند ودر شکار از آن کمک می گرفتند.

یکی از قدیمی ترین انگشترها که در حال حاضر نیز وجود دارد از یک سنگ سبز رنگ در ایران ساخته شده است که بر روی آن علاماتی وجوددارد و تاریخ ساخت آن را قبل از تاریخ مصر تخمین زده اند.

یکی دیگر ازانگشترهای قدیمی از قبر یکی از فراعنه در اهرا م مصر پیدا شده که یک نمونه از آن نیز از زمان حضرت یوسف به جای مانده است . می گویند حضرت سلیمان انگشتری داشته اند که اسم اعظم « الله » تعالی بر آن حک شده بود. حضرت موسی و پیامبر اسلام و دوازده امام و دیگر بزرگان نیز انگشتر بر دست داشته اند که عبارات یا نامهای خداوند بر آن حک شده بود . برخی از بزرگان از انگشتر خود به عنوان مهر برای نامه هاوپیامهای خود استفاده می نمودند .

رنگیترین رودخانه جهان

 

 

درخشش یخها بسان سنگهای قیمتی

شکل این قالب های یخ به صورت طبیعی در نتیجه شرایط خـاص آب و هـوایـی ایجاد شده است. دمای

هوا در حد انجماد و بادهای شدید موجب شده یخهای شناور در آب حرکت کنند و این تندیسهای خوش

منظره را خلق کنند.

این یخ ها در نتیجه ترکیب بادهای شدید و دمای در حد انجماد شکل گرفته و اندازه های آن به پانزده سانتیمتر

می رسد.

منطقه یخهای درخشان: به نظر می رسد که این یخ های بزرگ به رنگها سبز و آبی روشن می درخشند

ارتفاع این قالب های یخ، گاهی به پانزده متر می رسد و "الکسی تروفیموف" عکاس این تصاویر از دیدن

شگفتیهای اطرافش به شدت حیرت زده شده و تصاویر زیبایی را از لحظات حیرت خود ثبت کرده است.

این تصاویر در دریاچه بایکال در جنوب منطقه سیبری گرفته شده که دمای آن به منفی 38 درجه میرسد.

این دریاچه خود یکی از عجایب طبیعی است. دریاچه ای که 25 میلیون سال عمر داشته و یکی از بزرگ

ترین و عمیق ترین دریاچه های دنیا است.

دریاچه بایکال همچنین در برگیرنده یک پنجم از آب شیرین دنیا است.

زیبایی این تندیس ها در زمینی که یک دست سفید است نیز باز هم چشم نواز است.

به نظر می رسد که این تکه یخ با دست تراشیده شده و با باد شکل گرفته شده است.

الکسی 42 ساله که در نزدیکی دریاچه بایکال زندگی می کند، گفت: اگر نزدیک این دریاچه زندگی کنی

و تا کنون چنین تصاویر زیبایی را ثبت نکرده باشی به نظر عجیب می رسد چرا که همه باید زیبایی خیره

کننده این طبیعت را مشاهده کنند. نقاط کشف نشده ی بسیاری در این منطقه وجود دارد و من کارم به

عنوان یک عکاس نشان دادن این زیبایی ها است.

دریاچه بایکال در جنوب سیبری در کشور روسیه، میان استان ایرکوتسک و بوریاتیا واقع شده است، این

دریاچه از اماکن میراث جهانی اعلام شده ‌است.

بایکال قدیمی ‌ترین و عمیق ‌ترین دریاچه آب شیرین جهان است و از آنجا که این دریاچه بسیار قدیمی و

دور افتاده بوده، دارای جانورانی است کـه فقط در این دریـاچـه یافت می‌شود، این جـانـوران شامل تعداد

زیادی از بی‌مهرگان، چندین گونه از ماهی‌ها و فک آب شیرین دریاچه بایکال هستند.

دانشمندان بر این عقیده هستند کـه خـوک های آبی این دریاچه در زمان های قدیم از اقیانوس شمالی

(شمالگان) آمده و بعد از سفر به سمت بالای رودخانه، به این دریاچه رسیده ‌اند.

غار میرا

این غار به عنوان دومین سیستم زیرزمینی بزرگ پرتغال شناخته می شود و در عمق 110 متری از سطح زمین قرار دارد. این غار با دیواره های رنگی که از اثرات گازهای مختلف به این شکل در آمده است بسیار جالب هستند به همین علت یکی از بزرگترین جاذبه های توریستی در این کشور به شمار می آید. در انتهای این غار یک دریاچه زیبا با آبشارهای مصنوعی درست شده است. سیستم جالب در این غار این است که با آسانسورهای شیشه ای سریع السیر شما را به سطح زمین می رساند.

کریستال های مکزیک

یکی از غارهای شگفت انگیز و ارزشمند دنیا در سال 2000 توسط دو معدنچی در یکی از رشته کوه های مکزیک یافت شد. این غار به عنوان بزرگترین معدن کریستال دنیا شناخته می شود. بعضی از کریستال های این غار می توانند به ارتفاع 11 متر و وزنی نزدیک به 55 تن برسند. تا امروز تنها بخش کوچکی از کریستال های آن استخراج شده است.

غار آبی

این غار یکی از ترکیبی ترین غارهای دنیا از نظر حالت های ژئوجغرافیایی است. در این غار موارد مختلفی از حالت های طبیعی دست به دست هم داده اند تا یکی از بزرگترین غارهای شناور دنیا به وجود آید. دیوارهای کریستالی و دریاچه ای به طول 100 متر و عمقی نزدیک به 70 متر ترکیبی بسیار زیبا کنار هم ایجاد کرده اند.
 

غار بلمار

این غار نزدیک به 170 سال پیش به طور تصادفی در یک مزرعه در کوبا پیدا شد و به عنوان یکی از قدیمی ترین جاذبه های گردشگری کوبا شناخته میشود. در این غار شگفتی های متفاوت طبیعت دیده می شود به طوری که 6 هال و 17 گالری در آن از زیبایی های بی نهایت غار به نمایش گذاشته شده است.

غار قندیل ها

غاری به عمق 20 متر در سطح زمین که در جزیره برمودا که البته با آن مثلث معروف و مرموز متفاوت است قرار دارد. این غار بیشتر به خاطر ترکیب رنگ و قندیل های بی شمارش است که معروف شد. در این غار یک دریاچه کوچک نیز وجود دارد. این دریاچه خودش به تنهای 15 متر عمق دارد. آب آن به قدری شفاف است که بدون مشکل می توان تا انتهای آن را مشاهده کرد.
 

غار ناهوتل

یکی از غارهای بسیار زیبای دنیا که در مکزیک واقع شده است به عنوان معجزه طبیعت در این منطقه به حساب می آید "ناهوتل" نام دارد. این غار در سال 1835 کشف شده است و البته در سال 1920 برای عموم به نمایش در آمده است. با رونق گرفتن این منطقه، در سال های بعد به پارک ملی مکزیک مبدل گردید. بسیاری از زمین شناس ها به این غار بادام زمینی نیز می گویند چرا که دیواره های آن به مانند پوست بادام زمینی است.
 

غار جیتا

در 20 کیلومتری شمال بیروت غاری قرار گرفته است که به عنوان یکی از بزرگترین غارهای دنیا شناخته می شود. غار"جیتا" با طول بیش از 9 هزار متر در حالی یکی از بزرگترین غارهاست که بزرگترین قندیل دنیا با 8.30 متر در آن قرار دارد. این غار به طور کلی با قندیل های مختلف پوشیده شده است و برخی قسمت های آن تا 108 متر ارتفاع دارد. حالت قرار گرفتن سنگ ها و قندیل های بی شمار این غار در دنیا منحصر به فرد است.
 

موگاوو

یکی از غارهای دست ساخته بشر که به عنوان مهمترین غار چین به حساب می آید " موگاوو" نام دارد. این غار 45 هزار متر مربع مساحت دارد و سراسر آن با نقاشی های سنتی پر شده است. در این غار بیش از دو هزار مجسمه رنگی نیز حضور داشته است و از همین رو به عنوان گنجینه اصلی آثار ملی چین شناخته می شود. مورخان قدمت این غار را به قرن 14 میلادی نسبت می دهند.

غار شگفتی ها

در 89 کیلومتری از شهر سویا اسپانیا غاری وجود دارد که اسپانیایی ها آن را شگفتی دنیا می دانند. این غار در سال 1886 کشف شد و البته تا سال 1914 برای بازدید عموم بسته بود. طول این غار نزدیک به 2130 متر است ولی همچنان بازدید کننده ها نمی توانند کل آن را ببینند. دریاچه های زیبا و البته غارهای تو در تو از جمله زیبایی های اصلی این شگفتی طبیعت است.

غار محسور

یکی از زیباترین غارهای دنیا را می توان در برزیل و در پارک ملی "چاپاددا" پیدا کرد. غار محسور در برزیل و یا حتی در دنیا نظیر ندارد، این غار نزدیک به 200 متر عمق دارد و البته دریاچه ای که در آن قرار دارد به اندازه ای تمیز است که تمامی کف غار به خوبی قابل دیدن است. زمانی که خورشید بر روی دریاچه می تابد بازتابی به رنگ آبی ایجاد می کند که تمام فضا را به خود می گیرد.
 

آتشفشان شناسی پشته های میان اقیانوسی علم زمین شناسی ژئو شیمی سنگ شناسی رسوبی کانی شناسی چینه شناسی مناطق آتشفشانی در ایران سنگ شناسی آذرین زمین شناسی نفت خاک رخساره ومحیط رسوبی تعین سن در زمین شناسی نفتگیر نفتگیر ساختمانی آتشفشان در اقیانوس تطابق زمین شناسی کیمبرلیت انواع سنگ دگرگونی مجاورتی مکانیک سنگ تقویم زمین شناسی تحلیل تغییر شکل سنگها مواد مصالح زمین شناسی از دیدگاه مهندسی چرخه سنگ خواص عمومی سنگ روشهای اندازه گیری سختی و دوام سنگ عمر زمین کانه آرایی تعیین سن سنگها تعیین سن نسبی طبقات رده بندی سنگهای آذرین آزمایشگاه فیزیک و شیمی و میکانیک خاک سیل‌ها آتشفشان نوع هاوایی گستریه ژئوشیمی دریای خزر نفتگیر چینه‌ای مواد مورد استفاده در گل حفاری رخساره ها و محیطهای رسوبی انواع محیطهای رسوبی قاره‌ای استخراج رخساره ها و مشخصات آنها آتشفشانهای ماه آشیانه های ماگمایی ...

سنگ شناسی یا پترولوژی

واژه Petrology به معنای سنگ شناسی در سال 1811 توسط پینکر تون ابداع و به کار برده شد. این نام از کلمات یونانی petra به معنی سنگ و logos به معنی بحث کردن مشتق گردیده است. سنگ عبارت از یک جسم طبیعی است که از یک کانی یا مجموعه ای از چند کانی تشکیل شده است و سنگ شناسی به معنای اعم قسمتی از علم زمین شناسی است که در آن راجع به طرز تشکیل ، منشا و همچنین توصیف و طبقه بندی و ترکیب سنگها صحبت می شود.

سنگ شناسی توصیفی قسمتی از سنگ شناسی است که در آن راجع به ترکیب ، مشخصات و طبقه بندی سنگها صحبت می شود. در سنگ شناسی توصیفی بسته به دقت مورد نظر از چشم غیر مسلح یا حداکثر با ذره بین دستی ، میکروسکوپ ، تجزیه شیمیایی ، دیفراکسیون اشعه ایکس و ... استفاده به عمل می‌آید.

سه خانواده سنگ
زمین شناسان ، بر پایه مشاهدات انجام شده ، سنگهای زمین را از نظر منشا به سه گروه اصلی تقسیم کرده اند که عبارتند از :
سنگهای آذرین
سنگهای رسوبی
سنگهای دگرگونی
سنگهای حد واسط

سنگهای آذر آواری و توفها :
این سنگها ، جزو سنگهایی هستند که از نظر ماده اولیه جز سنگهای آذرین و از نظر محل و طرز تشکیل جز سنگهای رسوبی هستند.

میگماتیت‌ها :
میگماتیت‌ها در زبان یونانی به معنی اختلاط است و عبارت از سنگی مرکب و ناهمگن که قسمتی از آن رنگ روشن و ظاهر گرانیتی داشته و قسمت دیگر از نوع گنیسی و از کانیهای تیره تشکیل شده است. این سنگ حد واسط سنگهای آذرین و دگرگونی است.

گرانیت آناتکسی :
این گرانیتها منشا رسوبی دارند و معمولا رسهای شیستی سرشار از کوارتز ، گریواک و آرکوز مولد این گرانیت می‌باشند. اگر این سنگهای رسوبی تحت تاثیر دگرگونی ناحیه‌ای شدید قرار گیرند ، بخشی از این سنگها ذوب شده و ماده حاصل از ذوب در فرآیندهای سنگ‌زایی مجدد یعنی تولید ماگمای پالین ژنتیک یا گرانیت‌هایی که از ذوب رسوبات به وجود می آیند ، شرکت می‌کند.
در سنگهای رسوبی در اثر دیاژنز تغییراتی صورت می‌گیرد که در این صورت نه می‌توان این سنگها را سنگهای رسوبی اولیه دانست و نه می‌توان آنها را جزو سنگهای دگرگونی طبقه بندی کرد

آتشفشان یک ساختمان زمین شناسی است که به وسیله آن مواد آتشفشانی (به صورت مذاب ، گاز ، قطعات جامد یاهر 3)از درون زمین به سطح آن راه می یابند. انباشتگی این مواد در محل خروج، برجستگی هایی به نام کوه آتشفشان ایجاد می نماید.
آتشفشان یکی از پدیده های طبیعی و دائمی زمین شناسی است که در طول تاریخ زمین شناسی نسبتا بدون تغییر باقی مانده و در ایجاد، تحول و تکامل پوسته و گوشته زمین نقش اساسی داشته و دارد.
تولید مواد آتش فشانی و پدیده های مؤثر در ایجاد آتشفشان از دوره پرکامبرین تا عهد حاضر تغییر چندانی نداشته است و آنچه در این راستا تغییر کرده است، نوع دانسته ها، چگونگی اندیشیدن و نحوه بهره گیری از آنهاست.آتشفشانها پدیده های جهانی هستند و در سایر کرات منظومه شمسی به ویژه سیارات مشابه زمین یک پدیده عادی محسوب می شود و آتشفشان بی شک در کیهان نیز رخ می دهد.
همچنین پوشش سطحی ماه اغلب با سنگ های آتشفشانی پوشیده شده است و بارزترین ارتفاعات مریخ توسط آتش فشانها ساخته شده است.

فوران های فومرولی در برخی کرات مانند قمر آیو در سیارهمشتری یک پدیده عادی می باشد. زبانه های آتش و لکه های خورشیدی را جدا از ماهیتشان، می توان نوعی فوران آتش فشانی در خورشید تلقی نمود.
علم آتشفشان شناسی به مباحث نحوه تشکیل و تحول ماگما، چگونگی جابجایی و حرکت انواع مواد، گدازه ها و ماگماها و نیز تحولات آنها در اتاقک های ماگمایی، چگونگی فعالیت آتش فشان ها و گسترش مواد آتشفشانی در سطح زمین، چگونگی تحول مواد آتشفشانی و ... اشاره می کند. علم آتشفشان شناسی از برخی علوم زمین چون پترولوژی ، تکتونیک جهانی، ژئوشیمی، چینه شناسی ، رسوب شناسی ، ژئوفیزیک ، کیهان شناسی و برخی دیگر از علوم تجربی مانند شیمی، فیزیک ، آمار و ریاضی کمک می گیرند.
 اگه خوشتون اومد بگین بازم بزارم...